Ters Repo Nedir?

Repo ve ters repo işlemleri para politikası ya da finansal piyasalar üzerinde önemli bir etkiye sahip olan iki finansal araçtır. Birçok hükümet, büyük finans kurumu, banka ve bazı işletmeler tarafından kullanılan her iki işlem türü de hem yerel hem de küresel düzeyde önemli rollere sahiptir. Bu kısa vadeli anlaşmalar devam eden operasyonları finanse etmeye yardımcı olan geçici borç fırsatları sağlar. Bir ülkenin merkez bankası veya yetkili bankalar para arzını kontrol etmek, finansal sistemin istikrarını sağlamak ve faiz oranlarını etkilemek için bu işlemleri kullanır. Küresel düzeydeki önemi ise uluslararası para akışlarını etkilemesi, global ekonomik istikrarı sağlayarak uluslararası iş birliğini teşvik etmesidir. Bu yazımızda ters repo nedir ve ters repo işlemi nasıl yapılır, getirisi ne demektir? detaylarıyla inceledik.

Yatırımcıların menkul kıymete yatırım yaptığı belirli bir vade aralığında faiz geliri elde etme imkanı kazandığı ters repo işlemi temelde bir alım - satım hareketine dayalıdır. Bununla birlikte ters repo ne demek sorusu satıcının menkul kıymeti alıcıya belirli bir valör üzerinden satması ve vade sonunda aynı değerden tekrar satın alması olarak yanıtlamak mümkündür. Ters repoda aynı varlıkların gelecekte kârla geri satılması amacıyla geçici olarak satın alınması eylemi söz konusudur. Alıcı, satıcı ve sözleşme kavramları birbirine girift tanımlar içerse de temelde ters repo sözleşmesindeki satıcı fazla fonu olan ve faiz geliri elde etmek isteyen yatırımcı veya kurum anlamına gelir. Alıcı ise fon ihtiyacı olan ve menkul kıymeti belli bir süre sonra geri satmayı kabul eden yatırımcı veya kurum demektir. Bu yatırım şekli fazla fonu olan yatırımcılar için risksiz bir faiz gelir elde etme imkanıdır. Fon ihtiyacı olan yatırımcılar için de kısa vadeli fonlama avantajıdır. Bu yönüyle ters repo finansal sistemin istikrarına da katkıda bulunur.

Ters repo işlemi birden fazla amaca hizmet eden karmaşık süreçler bütünüdür. Bu işlemin yapılmasının genel olarak en önemli nedenleri şunlardır:

• Para arzını kontrol etmek: Merkez bankaları veya açık piyasa işlemi yapmaya yetkili olan kurumlar, piyasadaki para arzını kontrol etmek için ters repo işlemlerini kullanır. Bu sayede enflasyonu ve faiz oranlarını kontrol altında tutabilirler.
  
  
• Finansal sistemin stabilitesini sağlamak: Piyasadaki likiditenin yönetilmesi, para arzının kontrolü ve finansal kurumların desteklenmesi gibi nedenler dolayısıyla ters repo işlemi yapılır. Böylelikle finansal krizler önlenir ve sistem sağlam bir şekilde çalışmaya devam eder.
  
  
• Kısa vadeli fonlama ihtiyacını karşılamak: Fon ihtiyacı olan yatırımcılar, ters repo işlemleri yoluyla kısa vadeli fon sağlayabilirler. Bu sayede yatırımlarını finanse edebilir veya nakit akışlarını yönetebilirler.
  
  
• Faiz geliri elde etmek: Fazla fonu olan yatırımcılar, ters repo işlemleri yoluyla risksiz bir faiz geliri elde edebilirler.
  
  
• Uluslararası para akışlarını yönetmek: Merkez bankaları, döviz kurlarını ve sermaye hareketlerini kontrol etmek için ters repo işlemleri kullanabilirler.

Ters repo işlemi nedir sorusunu yanıtlarken kavramları tanıtmanın yanı sıra işlemin yapılış sürecini de eklemek önem taşır. İki taraf arasında menkul kıymet alım satımı yoluyla gerçekleştirilen ters repo nasıl yapılır adım adım açıklamak mümkün:

• Karşı Taraf Bulma: Ters repo işlemi yapmak isteyen yatırımcı veya kurum, öncelikle karşı taraf bulmalıdır. Bu işlem genellikle aracı kurumlar aracılığıyla gerçekleştirilir.
  
  
• Sözleşme İmzalama: Karşı taraf bulunduktan sonra, işlem şartlarını belirleyen bir sözleşme imzalanır. Bu sözleşmede, işlem tutarı, vade süresi, faiz oranı ve diğer detaylar yer alır.
  
  
• Menkul Kıymetin Teslimi: Satıcı, menkul kıymeti alıcıya teslim eder. Menkul kıymet genellikle saklama hizmeti veren bir aracı kurumda veya merkez bankasında saklanır.
  
  
• Faiz Ödemesi: Alıcı, vade sonunda satıcıya faiz ödemesini gerçekleştirir. Faiz oranı, sözleşmede belirlenir.
  
  
• Menkul Kıymetin Geri Alımı: Vade sonunda satıcı, menkul kıymeti alıcıdan geri satın alır.

Repo ve ters repo, her ikisi de menkul kıymet alım satımı yoluyla gerçekleştirilen finansal işlemler olsa da bazı önemli farklara sahiptir. Bu farkları aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:

Ters repo işlemi likidite yönetimi açısından önemlidir. Piyasadaki fazla fonu çekerek ve gerektiğinde küçük banka ve şirketlere fon sağlar. Böylelikle finansal sistemin çalışmasında denge kurulmuş olur. İşlem para arzı üzerinde de etkilidir. Arzı daraltarak enflasyon kontrol altına alınabilir. Bunun yanı sıra genişleterek ekonomik canlanmayı da teşvik edebilir. Ters repo işlemi faiz oranlarını yükselterek tasarrufu teşvik eder. Bu enflasyonun kontrol altına alınmasını sağlar. Faiz oranlarının düşürülmesi ise borçlanmayı teşvik ederek ekonomiyi canlandırır. Ters repo yatırımcı açısından da önemlidir. Ters repo getirisi vade süresi, faiz oranı ve işlem tutarı gibi faktörlere bağlı olarak hesaplanır. Yatırımcı, vade sonunda ne kadar faiz geliri elde edeceğini önceden bilir.

Ters repo, repo ve diğer alternatifleri değerlendirmek, yatırımlarınızı çeşitlendirmenizle ilgili detaylı bilgi ve analizlere ulaşmak için Gedik Yatırım’da hesap açarak uzmanlarımızla iletişime geçebilirsiniz.