Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS)

Devlet iç borçlanma senetleri kelimelerinin baş harflerinden oluşan DİBS nedir detaylı olarak öğrenmek ister misiniz? Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ihraç edilen ve yatırımcılara TL cinsinden sabit getiri imkânı sunan farklı vadelere sahip borçlanma senetlerine DİBS adı verilir.

DİBS kısa, orta ve uzun vadeli seçeneklere sahiptir. Sabit faiz oranlarıyla veya kuponsuz, yani iskontolu olarak ihraç edilebilen bu fonlarda elde edilen faiz geliri vergiden muaftır. Borsa İstanbul’da alınıp satılabilen borçlanma senetleri, devlet tarafından garanti altına alınmış yatırım araçları olduğu için güvenlidir. Vade boyunca sabit gelir elde etme avantajına sahip senetlerin alım - satımı kolaydır.

Diğer yatırımlarda olduğu gibi DİBS faiz oranları da dalgalanmalardan etkilenme riski taşır. Bununla birlikte söz konusu senetler sabit getiri sağladığı için zamanla enflasyondan etkilenme dezavantajına da sahiptir. Bu nedenle yatırım yapmadan önce hedefleri ve risk profilini göz önünde bulundurmak, farklı vade ve faiz oranlarını karşılaştırarak devlet iç borçlanma senetleri getirisi hesaplama ve kontrollerini gerçekleştirdikten sonra karar vermek önemlidir.

Devlet iç borçlanma senetleri nedir sorusunu bu senetlerin yatırımcı ve devlete sağladığı avantajlar ile de yanıtlamak mümkündür. DİBS’lerin devlet açısından yararları şöyledir:

Bütçe Finansmanı: Devletin vergiler ve diğer kaynaklardan elde ettiği gelirler her zaman yeterli olmayabilir. Bu durumda DİBS ihraç ederek ihtiyaç duyulan fonları sağlayabilir. Bu sayede altyapı projeleri, eğitim, sağlık ve diğer önemli alanlarda yatırımlar yapabilir. Kısaca DİBS devlet kurumlarının bütçelerini finanse etmek için kullandıkları yöntemlerden biridir.

Ekonomik İstikrar: DİBS para ve finans siyasetlerinin etkin bir şekilde tatbik edilmesine katkı sağlar. DİBS ihraçları piyasadaki para arzını kontrol etmede ve faiz oranlarını yönetmede önemli bir rol oynar. Böylelikle ekonomik istikrar korunabilir ve enflasyon kontrol altında tutulabilir.

Borçlanma Maliyetlerinin Düşürülmesi: DİBS ihraçları devlet borçlanma maliyetlerini düşürmeye yardımcı olabilir. Yatırımcıların DİBS'e olan ilgisi arttıkça, devlet daha düşük faiz oranlarıyla borçlanabilir. Böylelikle devlet bütçesine önemli bir katkı sağlanmış olur.

DİBS’in yatırımcılar açısından yararlarını da şöyle sıralamak mümkün:

Güvenli Yatırım: DİBS, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından garanti altına alınmış bir yatırım aracıdır. Bu nedenle diğer yatırım araçlarına kıyasla daha düşük risk taşır. Yatırımcılar paralarını güvenli bir şekilde değerlendirmek için DİBS'i tercih edebilirler.

Sabit Getiri: Bu senetler yatırımcılara vade boyunca sabit bir gelir elde etme imkânı sunar. Bu sayede gelecekteki gelirlerini planlayabilir ve risklerini minimize edebilirler.

Vergi Avantajı: DİBS'ten elde edilen faiz gelirinin vergiden muaf olması yatırımcılar açısından avantajlı bir durumdur.

Likidite: DİBS, Borsa İstanbul'da alınıp satılabilir. Dolayısıyla yatırımcılar ihtiyaç duyduklarında senetleri kolayca nakde çevirebilirler.

Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS'ler), genellikle vadelerine göre hazine bonosu ve devlet tahvili olmak üzere ikiye ayrılır. Bu iki menkul kıymet türü arasında temel fark vadedir.

Hazine Bonosu:

• Vadesi 1 yıldan kısadır.
• Genellikle 3 ay, 6 ay ve 1 yıl vadeli olarak ihraç edilir.
• Daha kısa vadeli bir yatırım aracıdır. Bu, hazine bonolarının fiyatının faiz oranlarına karşı daha duyarlı olduğu anlamına gelir. Faiz oranları yükseldiğinde hazine bonolarının fiyatı düşer, faiz oranları düştüğünde ise fiyatı yükselir.
• Daha likit bir yatırım aracıdır. Hazine bonoları, devlet tahvillerine göre daha sık alınıp satılır. Bu da yatırımcıların ihtiyaç duyduklarında hazine bonolarını daha kolay nakde çevirebilmelerini sağlar.
• Faiz oranı genellikle devlet tahvillerinden daha düşüktür. Bunun sebebi, hazine bonolarının daha kısa vadeli ve daha az riskli olmasıdır.

Devlet Tahvili:

• Vadesi 1 yılı aşar.
• Genellikle 2, 3, 5 ve 10 yıl vadeli olarak ihraç edilir.
• Daha uzun vadeli bir yatırım aracıdır. Bu, devlet tahvillerinin fiyatının faiz oranlarına karşı daha az duyarlı olduğu anlamına gelir. Faiz oranları yükseldiğinde devlet tahvillerinin fiyatı düşer, düştüğünde ise fiyatı yükselir.
• Daha yüksek getiri imkânı sunar. Devlet tahvilleri, hazine bonolarına göre daha uzun vadeli ve daha riskli olduğu için daha yüksek faiz getirisi sunar. Bununla birlikte yatırımdan önce devlet iç borçlanma senetleri faiz oranları ile ilgili detaylı araştırma yapmak gereklidir.
• Daha az likit bir yatırım aracıdır. Devlet tahvilleri, hazine bonolarına göre daha az sık alınıp satılır. Bu da yatırımcıların ihtiyaç duyduklarında devlet tahvillerini daha zor nakde çevirebilmelerini sağlar.

Özet bir anlatımla, her iki borçlanma senedinin farklarını aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:

Hazine bonosu ve devlet tahvili arasındaki seçim yatırımcıların risk toleransına ve yatırım hedeflerine bağlıdır. Kısa vadeli yatırım yapmak ve daha az risk almak isteyen yatırımcılar için hazine bonosu daha uygun olabilir. Daha uzun vadeli yatırım yapmak ve daha yüksek getiri elde etmek isteyen yatırımcılar devlet tahvili alabilirler. Bununla birlikte her iki tür DİBS’e de yatırım yapmadan önce vade, likidite, faiz oranı, risk ve getiri potansiyeli gibi faktörlerin göz önünde bulundurulması önem taşır.

Devlet iç borçlanma senetlerinin fiyat ve getirilerinin ölçümünde kullanılmak üzere bir göstergeye ihtiyaç vardır. DİBS endeksleri de bu ölçümü yapan göstergedir. DİBS endeksleri, yatırımcıya DİBS piyasası hakkında bilgi verir. Dolayısıyla yatırımcıların strateji oluşturmalarına da yardımcı olur.

DİBS endeksleri iki türlüdür. Fiyat ve performans endeksleri olarak isimlendirilen türün vadeleri 91, 182, 273, 365 ve 456 gün olarak belirlenmiştir. Fiyat endeksleri DİBS’lerin değerindeki faiz kaynaklı değişimleri gösterirken, performans endeksleri menkul değerin vadesindeki azalmanın yarattığı etkiyi de hesaba katar. Bu endekslerin hesaplanmasında BIST Tahvil ve Bono piyasasındaki işlem fiyatlarının ağırlık ortalamaları ve getirileri kullanılır. Endeksler, yetkin bilgi dağıtım kuruluşlarınca kamuya yayınlanır. DİBS endekslerinden ikincisi ise portföy performans endeksleridir. DİBS endekslerin baz tarihi 31 Aralık 2003’tür. Gelişmeler, gün içinde gerçekleştirilen valörlü işlemler üzerinden ve bu işlemlerle eş zamanlı olarak gösterilir. Endekste maksimum, minimum ve son değerler elde edilir. Bilgi dağıtım firmalarının ekranları ve OTASS borsa dışı işlem bildirim programı ekranlarından yayınlanır.

DİBS endekslerinin önemini birkaç farklı açıdan analiz etmek mümkündür. Bu endeks yatırımcılara DİBS’lerin genel performansı hakkında bilgi verir. Ayrıca farklı vadedeki senetlerin karşılaştırılması avantajını da sağlamış olur. Bu karşılaştırma yatırımcıların strateji ve teknik disiplin belirlemeleri açısından önemlidir. Piyasadaki faiz oranlarının dalgalanmalarının DİBS’i ne kadar etkilediğini de bu karşılaştırmayla görmek mümkündür.

Yatırımcıların sıklıkla sorduğu DİBS ne demek sorusunu detaylı şekilde yanıtladık. Siz de yatırımlarınızı DİBS ile değerlendirmek istiyorsanız, Gedik Yatırım Hızlı Hesap uygulaması ile şubeye gitmeden hesabınızı kolayca açabilir, geniş ürün yelpazemizle yatırımlarınızı çeşitlendirebilirsiniz.

Devlet İç Borçlanma Senetleri Fiyat Bültenimizi buradan inceleyebilirsiniz. Birikimlerini sabit getirili ürünlerde değerlendirmek isteyen yatırımcılarımız için ideal olan Devlet İç Borçlanma Senetleri Fiyat Bültenimizde; ihale sonuçları, borç ödemeleri ve günlük işlem özeti piyasa gibi önemli verileri sunarak yatırım kararlarınızda size rehberlik etmeyi amaçlıyoruz.

Unutmayın, yatırım hesabınız olmasa da bülten, analiz ve raporlarımızdan dilediğinize ücretsiz üye olabilirsiniz. Hemen kayıt olmak ve gönderimlerinizi kişiselleştirmek için tıklayın.