Yatırımcı Sözlüğü

Acentelik sözleşmesi çerçevesinde, faaliyet gösterdikleri mahalde, sadece sermaye piyasası araçlarına ilişkin alım ve satım emirlerinin aracı kuruma iletilmesine ve gerçekleşen emirlerin tasfiyesine aracılık eden gerçek kişi veya ticaret şirketleridir.

Açığa satış emirleri, sahip olunmayan hisse senedinin ödünç alınmak sureti ile satılmasını ifade eder. Açığa satış emri, ilgili hissenin fiyatının trendine bağlı olarak en son gerçekleşen işlem fiyatı düzeyinden veya bu düzeyin bir adım üzerindeki fiyatlardan yapılabilir. Henüz fiyat oluşmamış ise emrin fiyatı, kapanış fiyatının en az bir adım üzerinde olmak zorundadır. Baz fiyatı değiştirilmiş veya serbest marjlı hisselerde henüz işlem gerçekleşmeden açığa satış emri verilemez. Aksi belirtilmedikçe girilen her emir ilgili seans süresince geçerlidir. Ancak emirler geçerli oldukları süre veya son tarih belirtilerek tarihli emir şeklinde verilebilir. Tarihli emirler Borsa Yönetim Kurulu'nun belirlediği süreye kadar girilebilen, adım ve fiyat değişme kuralları çerçevesinde geçerliliğini koruyan emirlerdir. Hisse senedinin baz fiyatında emrin geçerlilik süresi içinde temettü ödemesi ve sermaye artırımından kaynaklanan bir değişme olmuşsa veya sistemde üye kodu değişikliği yapıldığı durumda, bu tür emirler iptal edilir. Tarihli emirler üye tarafından, istenildiğinde seans bazında geçerli emre çevrilebilir. Borsa Yönetim Kurulu Borsa emirlerine ilişkin düzenleme yapabilir. İMKB Yönetmeliği'nin 9 uncu maddesi (f) bendi uyarınca Hisse Senetleri Piyasası Müdürü, Müdür Yardımcısı veya ilgli eksper tarafından gerekli görüldüğünde piyasaya intikal ettirilmiş alım-satım emirlerinin tamamına veya bir kısmına ilişkin olarak üyelerin tutmaları gereken kayıt ve belgelerin ibrazı Yönetim Kurulu'nca önceden belirlenen esaslar çerçevesinde istenebilir.

Açık pozisyon, bir bireyin veya işletmenin sahip olduğu veya açığa satmak için borç aldığı hisse senedi veya diğer finansal araçların miktarını gösterir. Örneğin 10 milyon ABD doları yükümlülüğe karşı 5 milyon ABD doları varlık bulunduruluyorsa aradaki 5 milyon ABD doları, açık ABD doları pozisyonunu ifade eder.

Merkez bankası tarafından yürütülen, dolaşımdaki para miktarını kontrol edebilmek amacıyla hazine kâğıtlarının alınıp satılması işlemleridir.

İhraç edilen malların bedellerinin ödenmesi konusunda belirli şartların yerine getirilmesi halinde ödemenin yapılacağına ilişkin bir çeşit teminattır. Akreditif işlemlerine bankalar veya diğer finans kurumları aracılık etmektedir. Bu doğrultuda, akreditif, finans kurumlarının belirli bir süre için, belirli bir miktar ve üçüncü bir kişi lehine yabancı ülkedeki bir muhabir bankaya kendi nezdinde kredi açması için gönderdiği bir tür teminat mektubudur.

Alım opsiyonu ve satım opsiyonu olmak üzere iki tür opsiyon bulunmaktadır. Alım opsiyonu, sözleşmeyi alan tarafa belli bir vadeye kadar veya vadede, belirli bir miktarda bir malı, kıymeti veya finansal göstergeyi belirli bir kullanım fiyatından alma hakkı verir. Alım opsiyonu alıcısının (satıcısının) beklentisi dayanak varlık fiyatının gelecekte yükselmesidir (düşmesidir). Satım opsiyonu ise sözleşmeyi alan tarafa belli bir vadeye kadar veya vadede, belirli bir miktarda bir malı, kıymeti veya finansal göstergeyi belirli bir fiyattan satma hakkı verir.

Alış Fiyatı, bir alıcının belirli bir hisse senedi veya menkul kıymeti veya herhangi bir finansal aracı satın almak için verdiği fiyattır.

Hisse senetleri, esas sözleşmede aksi belirtilmedikçe sahiplerine eşit haklar tanır. Bu tür hisse senedine adi hisse senedi denir.

Süresi dolmadan 1 gün önce herhangi bir zamanda alınıp satılabilen bir opsiyondur.

Bir piyasada menkul kıymet, döviz veya emtia satın alıp başka bir piyasada yeniden satarak (hisse senedi ticareti) risksiz kâr elde etme sürecidir. Arbitraj işlemi, piyasalar arasındaki fiyat farkının azalmasına neden olur. Günümüzde iletişim teknolojilerinin gelişmesi ve bilgiye erişim maliyetlerinin düşmesi ile piyasalar arasındaki fiyat farkı son derece azdır ve bu tür işlemlerle ortaya çıkan fark hemen ortadan kalkmaktadır.

Ayı piyasalarına genellikle fiyatların uzun bir süre düşüş trendinde olmasının beklendiği ve piyasanın karamsar durumlarda rastlanır. Bir finansal aracın ayı piyasasına girdiğini söyleyebilmek için bu finansal ürünün ana trendinin düşüş olması gerekir.

Standart forward işleminden farklı olarak, yapılan işlemde müşterinin vadede dezavantajlı olduğu kur seviyeleri için  Gedik Yatırm’a daha fazla miktarda döviz alım/satım hakkı verir.

Bu işlemde, müşterinin almış olduğu opsiyonun anapara tutarının satmış olduğu opsiyonun anapara tutarına oranı ile ifade edilen bir kaldıraç oranı belirlenir.

Örneğin kaldıraç oranı iki ise, müşteri kârda olduğu durumlarda bir birim işlem yaparken zararda olduğu durumda iki birim işlem yapmaktadır.

Bu yüzden müşteriye avantaj sağlanması amacıyla belirlenmiş asimetrik forward kurunun normal bir forward kurundan daha iyi olması ve müşterinin işleme avantajlı başlaması sağlanır.