BIST 100
Trend, eğilim demektir. Finans dünyasında kullanılan trend terimi, hisse senedi veya varlık piyasasının yukarı veya aşağı gitme eğiliminde olduğu anlamına gelir. Trend çizgileri, bir varlığın düşüş veya yükseliş eğilimini anlamak için kullanılır.
Trend kelimesi birçok farklı sektörde belirli bir zaman diliminde herhangi bir şeye duyulan eğilimi tanımlamak için kullanılır. Türkçe sözlükte trend kelimesinin finansal açıdan anlamı: “Para piyasalarında zamanla oluşan değişim, alım satım işlemleriyle ilgili iniş çıkış seyri.” şeklindedir. Sektörü ne olursa olsun tüm tanımların ortak noktası trendlerin zamana yönelik bir değişkenlik içermesidir. Bu değişkenlik farklı faktörlerin etkisiyle gerçekleşebilir. Örneğin bir malın artık popüler olmaması tüketici tercihlerine bağlıdır. Aynı şekilde ekonomik koşullar da tüketici trendlerini etkileyebilir. Borsada da durum aynıdır. Hisse senedi piyasalarında trendler genellikle alım satım verileriyle belirlenir. Trend analizi ya da takibi, yeni fırsatların belirlenmesi ve risklerin önceden tahmin edilmesi için avantaj sağlar. Bununla birlikte trendlerin tek başına analizinin riskli olduğunu, beklenmedik tersine dönüş ihtimalinin de olabileceğini unutmamak önemlidir.
Varlıkların fiyatlarındaki değişkenlik farklı nedenlere ve dinamiklere bağlıdır. Bu dinamiklerdeki herhangi bir değişiklik trendi anlık olarak tam tersine çevirebilir. Bu nedenle trendlerin anlık bilgisini okumak yerine analizinin yapılması gerekir. Trend yönü analizinde birçok farklı teknik gösterge ve piyasa haberiyle birlikte hisse fiyat hareketinin tahmin edilmesi önem taşır. Borsada trend analizi avantajlarından bazılarını şöyle sıralamak mümkün:
Fırsatları Belirleme: Yatırımcılar kârlı yatırım potansiyellerini belirleyebilir.
Riskleri Önceden Tahmin Etme: Yatırımcılar muhtemel riskleri oluşmadan tahmin edebilir.
Alım Satım Zamanlamasını Optimize Etme: Yatırımcılar en uygun alım satım zamanlarını belirleyebilir.
Duygusal Karar Vermeyi Önleme: Hisse alım satımında psikolojinin etkisi yanlış kararlar vermeye yol açabilir. Bu duygusal kararlar trend analizi sayesinde engellenebilir.
Daha Kârlı Yatırımlar Yapma: Doğru trendleri belirleyerek buna göre alım satım yapan yatırımcılar, uzun vadede daha yüksek getiri elde etme şansına sahip olurlar.
Hisse senedi ve forex gibi piyasalardaki yatırımların takibi için farklı trend çeşitlerini bilmek önem taşır. Farklı yöndeki trendlerin yorumlanması da bu eğilimlere göre olur. Bununla birlikte trendin gücü eğimiyle süresine bağlıdır. Trend dik bir eğime sahipse güçlü, yatay ise zayıf eğilimlere sahip demektir. Uzun süre devam eden bir trend, kısa süreli olanlara göre daha güçlüdür. Tüm bu bilgiler yatırımcıların alım satım kararını vermelerinde yardımcı olur.
Artış trendi hisse senedi, döviz kuru veya emtia gibi herhangi bir varlığın fiyatındaki yukarı eğilimi tanımlamak için kullanılır. Artış trendi grafiğinde fiyat iniş çıkışlarında dip noktaların yükselerek sıralandığını görebilirsiniz. Bu dip noktaların birleştirilmesiyle oluşan çizgiye destek çizgisi adı verilir. Artış trendi piyasadaki işlemlerin alış yönünde gerçekleştiği bilgisini verir. Bu trende “boğa trendi” de denir.
Düşüş trendi bir varlığın fiyatının belirli bir zaman dilimi içinde azaldığını gösteren bir eğilimdir. Bu trend türünde varlığın dip fiyatları sürekli aşağı doğru eğimlidir. Varlığın en yüksek fiyatları ise normal fiyatlandırmalara göre daha düşük kalır. Bu hareket “ayı trendi” olarak isimlendirilir.
Varlığın fiyatının belirli bir zaman dilimi boyunca herhangi bir yükseliş veya düşüş hareketine geçmediği trendlerdir. Bu durumlarda fiyat yatay bir bant içinde seyreder. Yatay eğilim analizleri ilgili varlık için piyasanın kararsız olduğu ve yeni bir harekete hazırlandığı yönündedir.
Trend süresi o eğilimin ne kadar süredir devam ettiğini gösteren bir ölçüttür. Trendler kısa, orta ve uzun vadeli olabilir. Eğilim süresini hesaplamak için hareketin başlangıç - bitiş tarihlerinin farkını almak yeterlidir. Bu süreyi farklı zaman dilimlerine göre hesaplayarak vade süresini belirleyebilirsiniz. En sık kullanılan zaman dilimleri şöyledir:
Trend |
Süre |
Günlük |
1 ila 30 gün |
Haftalık |
1 ila 12 hafta |
Aylık |
1 ila 12 ay |
Yıllık |
1 ila 10 sene |
Trend süresi yatırımcılara ilgili varlıktaki fiyat hareketinin ne kadar güvenilir olduğu hakkında bilgi verir. Ayrıca bu hareketin daha ne kadar süre devam edeceği konusunda da öngörü sağlar. Genel olarak kısa vadeli trendler az güvenilir, daha hızlı terse dönebilecek hareketlerdir. Uzun vadeli olanlar ise güvenilirdir, uzun süre boyunca devam edebilir.
Trend analizi, çeşitli teknik göstergelerle araçların kullanımıyla gerçekleştirilir. En yaygın kullanılan analiz tekniği hareketli ortalamalardır. Belirli bir zaman dilimindeki ortalama fiyatları gösteren grafikler trendin yönüyle gücünü belirlemede yardımcı olur. Bununla birlikte yön, güç ve momentum göstergeleri de önemlidir. Analizi yaparken kısa, orta ve uzun vadeli trendleri belirlemek için birden fazla teknik göstergeyle farklı zaman dilimlerinin verilerini incelemelisiniz. Bununla birlikte finansal analiz için mikro - makroekonomik haberleri takip etmeniz de önem taşır. Önemli piyasa haberleri trendleri doğrudan etkiler.
Dünya ve Türkiye ekonomisi için makroekonomik gelişmeleri analiz ederek; büyüme, enflasyon, cari işlemler, faiz oranları, para politikası ve döviz kuru hakkında bilgiler veren Makro Görünüm Raporlarımıza ulaşmak için tıklayın.
Trendin temel örnekleriyle basit yorumlarını aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:
Trendin türü |
Özellikleri |
Örnek (XYZ kodlu anonim bir hisse için) |
Tahmin |
Yükselen |
Fiyatlar yukarı gidiyor. Tepeler ve dipler yükseliyor. |
XYZ hissesi son 6 ayda yükselişte. 50 - 200 günlük ortalamalar da yukarı eğimli. |
Alım sinyali olabilir. |
Düşen |
Fiyatlar aşağı gidiyor. Tepeler ve dipler düşüyor. |
XYZ hissesi son 3 ayda sürekli düşüşte. 50 - 200 günlük ortalamalar da aşağı eğimli. |
Satış sinyali olabilir. |
Yatay |
Fiyatlar belli bir seviyede sabit. Net bir trend yok. |
XYZ hissesi son 6 aydır iki TL değeri arasında dalgalanıyor. 50 ve 200 günlük ortalamalar da yatay. |
Bekleme kararı alınabilir. |
Trend çizgisi fiyat hareketinin başlangıç - bitiş noktalarını belirleyerek süresini tahmin etmek için kullanılır. Varlığın yukarı veya aşağı yönlü hareketini sınırlayan fiyat seviyelerine destek ve direnç seviyeleri denir. Fiyatların yukarı gitmesini durdurabilecek veya tersine çevirebilecek seviyeye destek denir. Bu seviye alıcıların güçlü olduğu alanlardır. Direnç ise fiyatların aşağı gitmesini durdurabilecek veya ters çevirecek seviyedir. Bu seviye de satıcıların güçlü olduğu alanları gösterir.
Destek - direnç çizgileri için en az iki dip veya tepe noktası bularak onları birleştiren bir çizgi çekmek yeterlidir. Çizgi ne kadar çok noktaya değerse analiz o kadar güçlü olur. Destek - direnç çizgileri alış satış sinyalleri için kullanılır. Bunun yanı sıra trader’ların stop-loss emri kararları için de avantaj sağlar.
Varlıkların alım satımlarıyla ilgili fiyat dalgalanmaları tepe dip noktalarda oluşur. Fiyatların tavan noktalarından çizilen direnç çizgisi ve dip noktalarından çizilen destek çizgisinin arasında kalan koridor trend kanalıdır. Kanal yukarı doğru eğimliyse yükseliş, aşağı eğimli ise düşüş demektir. Geniş olması büyük fiyat dalgalanmalarını ifade eder, bu da trendi güçlendirir. Dar kanal ise zayıf trendi ifade eder.
Trend kanalları alım satım sinyallerini belirlemek için kullanılır. Bunun yanı sıra hedef belirlemede ve kısa vadeli al-satlarda stop loss emri için de avantaj sağlar. Tıpkı diğer analizlerde olduğu gibi sadece trend kanallarını yorumlayarak ilgili finansal enstrüman hakkında net bir karar vermek mümkün değildir. Bu nedenle diğer göstergelerle birlikte kullanarak yorumlanması gerekir.
Trend analizi güçlü bir finansal bilgi ve uzmanlık gerektirir. Uzman kadromuz tarafından hazırlanan günlük, haftalık, aylık raporlar ve piyasalara dair özel analizler ile yatırımcıların piyasalara ilişkin bilgi edinmelerine, yatırım kararlarını verirken doğru stratejiler oluşturmalarına katkı sağlıyoruz. Rapor ve analizlerimiz, hem yurt içi hem de yurt dışı piyasalara yönelik olacak şekilde Yatırım Danışmanlığı ve Araştırma Bölümlerimizin kapsamlı çalışmaları sonucunda hazırlanmaya devam ediyor.
© 2023 Gedik Yatırım Menkul Değerler AŞ. Tüm Hakları Saklıdır.