Takas Analizi Nedir, Nasıl Yapılır?

Takas analizi, iki tarafın finansal araçları veya nakit akışlarını takas ettiği türev anlaşmalar olan swap sözleşmelerini yapı, risk ve potansiyel getiri açısından anlamak için yapılan değerlendirmeler anlamına gelir. Swap sözleşmeleri faiz oranlarının, para birimlerinin veya diğer finansal metriklerin takasını içerebilir. Yatırımcılar takas analizi ile piyasa beklentileri, faiz oranı hareketleri ve döviz dalgalanmaları hakkında bilgi edinebilirler. Böylelikle potansiyel risklere karşı korunma veya spekülatif kazançlar için fırsatları belirleyebilirler. Takas analizi sözleşmelerinin inceliklerini anlamak, yatırımcıların karmaşık finansal piyasalarda daha etkin şekilde alım-satım yapmalarını ve yatırım portföylerini değişen ekonomik koşullara yanıt verecek şekilde iyi konumlandırmalarını sağlar.

Takas analizi nasıl yapılır sorusunun yanıtı çok aşamalı bir süreç olarak düşünülebilir. Öncelikle dikkat edilmesi gereken, ilgili şirketin payını hangi aracı kurumun elinde tuttuğudur. Çoğunluk paylarını elinde bulunduran aracı kurumun alım-satım hareketleri hissenin yönünü belirleyen önemli faktördür. Yanı sıra şirketin dolaşımdaki hisse senedi miktarı ve aracı kurumun hacmi de diğer bileşenlerdir.

Takas analizinde uygulanan bir diğer yöntem de aracı kurum bazlı ilerlemektir. Aracı kurumları gruplandırarak ilgili grupların alım-satım yaptığı payların incelenmesi ile analiz yapılabilir. Böylelikle yerli ve yabancı aracı kurumların ilgisinin arttığı paylar hakkında bilgi edinmek çok daha kolaylaşır.

Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK), aracı kurumlar ile yatırımcılar arasındaki menkul kıymet transfer işlemlerine ilişkin analizler için altyapı sunar ve gerekli verilerin toplanarak raporlanmasını sağlar.

Hisse senedi piyasasıyla ilgilenen yatırımcılar açısından önem taşıyan takas analizi herhangi bir şirkete ait olan halka açık payların hangi aracı kurumun ya da kurumların Takasbank hesabında saklandığını gösterir. Saklama verileri farklı analitik açılardan değerlendirilebilir ve çeşitli analizler ile öngörülerde kolaylık sağlar. Yatırımcı ilgilendiği şirket hisselerinin hangi aracı kurumlarda ne kadar olduğuna dair bilgilerin yanı sıra veri değişimlerini de inceleyerek gelecekte hangi yönde trend oluşturacağını öngörebilir.

Takas analizi önemi borsada işlem gören belirli bir hisse senedinin alım-satım işlemlerindeki çeşitli öngörüler açısından değerlidir. Aktif aracı kurumların takas değişimlerini inceleyerek hisse senedinin gelecekteki fiyat hareketleri hakkında ipuçları elde etmek mümkündür. Yabancı ya da büyük aracı kurumların payları, daha büyük hacimli oldukları için ön planda yer alır. Bu kurumlar üzerinden yapılan alımlar arttıkça ilgili şirketin piyasa fiyatının yükseliş trendine girdiği, satışların artması durumunda ise tersi bir durumun sinyali alınır.

Takas analizinde dikkat edilmesi gerekenler arasında öne çıkan ilk unsur ilgilenilen hisse senedini elinde bulunduran aracı kurumlarının takas değişimlerini izlemektir. Özellikle büyük veya yabancı aracı kurumların alım-satım hareketleri, hissenin yönünü belirlemede ana faktörlerdendir. Örneğin yabancı aracı kurumların belirli bir hisseye yönelik alımlarının artması, o hissenin yükseliş trendine girebileceğini gösterebilir.

Gün içinde hisse senedinde hangi aracı kurumların alım veya satım yaptığına dair verileri analiz etmek, hissenin gelecekteki performansı hakkında ipuçları sunar. Aracı kurum dağılımında, ilk beş kurumun alımları diğerlerine göre %70'in üzerinde ağırlıklıysa ve satış tarafında ilk beş kuruma göre diğerleri bölümü satışta daha ağırlıklı ise ilgili payda kaliteli alımlar başlayabilir ancak bu yapının belirli bir süre düzenli olarak devam etmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Bununla birlikte takas analizi yaparken dikkat edilmesi gereken ek noktalar da bulunur. Büyük alım veya satım hareketlerinin sürekliliğini izlemek, yabancı aracı kurumların düzenli olarak aynı hissede alım yapıp yapmadığını kontrol etmek bu ek noktalar arasındadır. Yüksek hacimli hisselerde yapılan işlemler genellikle düşük hacimlilere göre daha anlamlıdır. Düşük likiditeli hisselerde aracı kurumun alım-satım ağırlığı artarsa fiyat hareketlerinde sert dalgalanmalar oluşabileceğinin bir göstergesi olarak algılanabilir. Belirli bir aracı kurumun net alıcı / satıcı rolünün analizi de önem taşır.

Hisse seçiminde takas analizi yöntemini kullanırken aşağıdaki adımları izlemek mümkündür:

• Aracı kurum hareketleri: Özellikle yabancı veya büyük yerli aracı kurumların belirli bir hisse üzerinde yoğun alım yaptığı hisseler, genelde yatırımcı ilgisi açısından değerlidir. Aracı kurum takas analizi açısından önemlidir ve aldığı hisselerde uzun vadeli büyüme potansiyeli görür. Bununla birlikte bir hisse senedi üzerinde düzenli net alım yapan kurumların olduğu hisseler, güvenli yatırım fırsatları sunabilir.
  
  
• Takas değişimleri: İlgili hisse senedindeki paylarını artıran kurumlara dikkat etmek gerekir. Özellikle takas payını düzenli olarak artıran kurumlar, hisse senedinin yükseliş trendine girebileceğini gösterebilir. Hisse senedi takas analizi yaparken payların aracı kurum dağılımına da dikkat etmek önemlidir.
  
  
• Likidite ve hacim analizi: İşlem hacmi düşük hisse senetlerinin fiyatları büyük alımlar gerçekleştiğinde dalgalanabilir. Likiditesi yüksek hisselerde yapılan takas hareketleri daha güvenilir ipuçları sunabilir. Alım tarafındaki yoğun hacim artışı bir fiyat yükselişinin habercisi olabilir.
  
  
• Fiyat hareketleri ile takas analizi karşılaştırması: Eğer bir hisse senedinde fiyat artışı ve takas alımları paralel hareket ediyorsa, bu durum genelde güçlü bir alım trendine işaret eder. Ancak fiyat artarken takas tarafında satışlar artıyorsa, bu yükselişin sürdürülebilir olmayabileceğini gösterir. Teknik analizde destek seviyelerine yakın hisselerde yapılan alımlar, daha düşük riskli yatırım fırsatları sunabilir.
  
  
• Sektör ve şirket özelinde araştırma: Takas analiziyle seçilen hisselerin hangi sektörde faaliyet gösterdiğine dikkat etmek gerekir. Sektörde genel bir büyüme trendi varsa, bu şirketin hisseleri daha fazla değer kazanabilir. Şirketin büyüme beklentileri, finansal raporları ve yaptığı açıklamalar, takas analizini destekleyecek önemli ipuçları verebilir. Ayrıca yatırımcı eğilimleri de şirket ve sektör özelinde bir sinyal anlamına gelebilir. Özellikle yabancı yatırımcı takas analizi için önemli veriler sağlayabilir.

Takas analizi yönteminin bazı sınırlamaları bulunmaktadır. Öncelikle takas analizinde elde edilen veriler geçmiş işlemlere dayanır ve bu nedenle gelecekteki fiyat hareketlerini kesin olarak tahmin etmekte yetersiz kalabilir. Büyük aracı kurumların yaptığı işlemler her zaman uzun vadeli yatırım amaçlı olmayabilir; kısa vadeli spekülatif hareketler de takas verilerinde yanıltıcı sinyaller oluşturabilir.

Takas analizinde aracı kurumların işlemlerini doğru yorumlamak da zorluklar içerebilir. Örneğin bir aracı kurumun belirli bir hisse senedindeki alım veya satım işlemlerinin kurumun kendi portföyü için mi yoksa müşterileri adına mı yapıldığını net bir şekilde ayırt etmek her zaman mümkün olmayabilir. Bu durum analizlerin doğruluğunu etkileyebilir ve yatırımcıları yanlış yönlendirebilir. Dolayısıyla takas analizini kullanırken bu sınırlamaların farkında olmak ve diğer analiz yöntemleriyle birlikte değerlendirme yapmak önemlidir.