BIST 100
Haziran 2025 Bütçe Performansı
Faiz Ödemelerindeki Artışlar Bütçe Performansında İyileşmeyi Önlüyor
Başekonomist Serkan Gönençler
Merkezi bütçe Haziran’da 330 milyar TL açık verirken 12-aylık birikimli açık 2,34 trilyon TL’ye hafif yükseldi. Haziran’da merkezi bütçe 330,2 milyar TL açık verirken faiz dışı denge de 54,5 milyar TL açık verildi. Geçen yılın aynı ayında 275,3 milyar TL bütçe açığı ve 176,0 milyar TL faiz dışı açık verilmişti. 12-aylık birikimli olarak, bütçe açığı 2,29 trilyon TL’den 2,34 trilyon TL’ye yükselirken faiz-dışı açık da 654 milyar TL’den 532 milyar TL’ye geriledi. Bu rakamlar 2024 sonunda da 2,11 trilyon TL ve 836 milyar TL idi. Yüksek enflasyon nedeniyle yıllık karşılaştırmalar hatalı yorumlara neden olabileceğinden, geçen yılın rakamlarını enflasyon düzeltmesine tabi tuttuğumuzda, 2024’ün rakamları bugünün fiyatlarıyla 372 milyar TL bütçe açığı ve 238 milyar TL faiz dışı açığa tekabül etmektedir. Buna göre, manşet bütçe rakamlarının, özellikle faiz-dışı dengede, geçen yılın aynı dönemine göre daha olumlu bir performansa işaret ettiğini söyleyebiliriz.
Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Gedik Yatırım
Bütçe Açığındaki İyileşmeyi Faiz Harcamalarındaki Ciddi Artışlar Engelliyor
Yılın ilk 6 aylık dönemine kümülatif olarak bakıldığında, faiz-dışı dengede geçen yıla göre 304 milyar TL gibi önemli bir iyileşme (-173 milyar TL’den +131 milyar TL’ye) sağlanmasına karşın, bütçe açığının 233 milyar TL artış gösterdiği (-747 milyar TL’den -981 milyar TL’ye) görülüyor. Bu durum, faiz harcamalarındaki artışların bütçe performansını ne derece bozduğunu anlatıyor. Şöyle ki, bu dönemde faiz harcamalarının geçen seneki 574 milyar TL’den bu sene yıllık %94 artışla 1,11 trilyon TL’ye yükselmesi nedeniyle bütçe açığında bir gerileme görülemediğini söyleyebiliriz. Oysa ki faiz ödemeleri dışlandığında, vergi gelirleri yıllık %49’luk nominal artışla (reel: %8) halen güçlü seyrederken faiz-dışı harcamalarda yıllık %37’lik nominal artışla daha kontrollü bir gidişat gerçekleşmiştir. Son yıllarda vergi gelirlerindeki güçlü toparlanmaya rağmen, faiz harcamalarının daha hızlı artması sonucu, faiz harcamalarının vergi gelirlerine oranı yükselirken bu durum bütçe açığındaki bozulmaya katkı sağlamaktadır.
Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Gedik Yatırım
Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Gedik Yatırım
Son Stopaj Artışı Yılın İkinci Yarısında Bütçeye 75-80 Milyar TL Katkı Sağlayabilir
Vergi gelirlerindeki bu iyileşmede gelir vergisindeki 587 milyar TL’den 1,15 trilyon TL’ye 2 kata yakın artışın başrolü üstlendiğini söyleyebiliriz, ki bu artışın da en önemli nedeni, sene başında mevduat ve yatırım fonlarındaki %10’dan %15’e stopaj artışı olmuştur. Stopaj oranı 9 Temmuz’daki düzenlemeyle %15,0’ten %17,5’e yükseltilmiştir. Bu değişikliğin yılın ikinci yarısında merkezi bütçeye kabaca 75-80 milyar TL’lik bir katkı sağlayabileceğini düşünüyoruz.
Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Gedik Yatırım
Deprem Ödeneklerinin Kullanılması Nedeniyle Nakit Bütçe Açığında Daha Hızlı Bir Artış Eğilimi Görülüyor
2025 yılına 2024 yılı bütçesinden yaklaşık 600 milyar TL’ye yakın deprem harcaması aktarıldığını tahmin etmekteyiz. Bu aktarımın sene içinde kademeli olarak kullanılması nedeniyle nakit bazlı bütçe açığı tahakkuk bazlı bütçe açığından daha yüksek gerçekleşmektedir. Ocak-Haziran döneminde tahakkuk bazlı olarak 981 milyar TL’lik bütçe açığı nakit bazlı olarak 1,28 trilyon TL’ye işaret etmektedir. Tahakkuk bazlı bütçedeki 131 milyar TL’lik faiz-dışı fazlaya karşılık, nakit bazlı bütçede 256 milyar TL faiz-dışı açık oluşmuştur. Önümüzdeki aylarda da nakit bazlı bütçe açığının daha yüksek seyretmeye devam etmesini bekliyoruz.
Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Gedik Yatırım
Sene Sonunda Merkezi Bütçe Açığı %4,0’ün Hafif Altında Gerçekleşebilir
Hazine ve Maliye Bakanlığı 2024 sonunda 2,11 milyar TL’lik bütçe açığının 2025 sonunda 1,9 milyar TL’ye, GSYH’ye oran olarak da %4,8’den %3,1’e gerileyeceğini öngörmekte. Buna karşın, bu oran yılın ilk yarısı itibariyle %4,5 civarında seyretmekte. Deprem ödenekleri geçen seneki 1,0 trilyon TL’den 584 milyar TL’ye düşürülmüş olsa da, mevcut trendler %3,1 seviyesine doğru bir düşüşün biraz iyimser göründüğüne işaret ediyor. Sene sonunda tahakkuk bazlı bütçe açığının GSYH’ye oranla %4,0’ün biraz altına gerilemesini (kabaca 2,3 trilyon TL olmasını) bekliyoruz Öte yandan, nakit bazlı bütçe açığının seneyi GSYH’nin %4,0’ünün üzerinde bir seviyede kapatması kuvvetle muhtemel görünüyor.
Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Gedik Yatırım
YASAL UYARI: Burada yer alan bilgiler Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından genel bilgilendirme amacı ile hazırlanmıştır. Yatırım Danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak Yatırım Danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Herhangi bir yatırım aracının alım-satım önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan fiyatlar, veriler ve bilgilerin tam ve doğru olduğu garanti edilemez; içerik, haber verilmeksizin değiştirilebilir. Tüm veriler, Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynakların kullanılması nedeni ile ortaya çıkabilecek hatalardan Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. sorumlu değildir.
