Haftalık Bülten : 7 Temmuz 2025

ABD Başkanı Donald Trump’ın yüksek oranlı gümrük tarifelerinin devreye gireceğini belirttiği 7 Temmuz’a az bir zamanın kaldığı süreçte ticaret müzakereleri yakından takip ediliyor. Trump, bu tarihi uzatmaya gerek olmadığını düşündüğünü açıklarken; ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, yakın zamanda 10 büyük ticaret ortağıyla da anlaşmaların imzalanmasının hedeflediğini belirtti. Haziran ayının son haftasında da ABD ve Çin arasında daha önce mutabakata varılan konularda ticaret anlaşmasının imzalanması küresel risk iştahını desteklemişti. Trump’ın üst düzey danışmanları pazartesi günkü açıklamalarında, ABD’nin bir düzineye yakın ticaret ortağı ile anlaşmaların, tarifelerin devreye girmesi planlanan 9 Temmuz’a kadar tamamlanmasının beklendiğini açıkladı. Ancak Trump’ın Çin ve İngiltere ile yaptığı diğer iki anlaşma bir gösterge olarak alınırsa, bunlar da temel sorunları çözen kapsamlı anlaşmalar yerine, çerçeve anlaşmalarla sınırlı kalabilir. ABD Başkanı Donald Trump perşembe günkü açıklamasında, Vietnam ile bir ticaret anlaşması yaptığını ve bu anlaşma kapsamında yüzde 20 oranında gümrük vergisi uygulanacağını duyurdu. Piyasadaki dikkatler ise ABD ile Avrupa Birliği arasındaki görüşmelerde. Avrupa Birliği’nin birçok ihracat ürününe yüzde 10’luk genel gümrük vergisi uygulanmasını öngören ticaret anlaşmasını kabul etmeye hazır olduğu ancak ABD’nin ilaç, alkol, yarı iletkenler ve ticari uçaklar gibi kilit sektörlerde daha düşük oranlar taahhüt etmesini isteğine yönelik haberler öne çıkarken, özellikle ABD’nin otomobillere ve otomobil parçalarına uyguladığı yüzde 25’lik gümrük vergisi ile çelik ve alüminyuma uyguladığı yüzde 50’lik gümrük vergisini etkili bir şekilde düşürmek için kota ve muafiyetler talep ediliyor. Avrupa Birliği, ABD’ye yaptığı neredeyse tüm ihracatlara uygulanan gümrük vergilerinin yüzde 50’ye çıkmasından önce, 9 Temmuz’a kadar bir ticaret anlaşması imzalamak zorunda olup, süreçle ilgili gelişmeler önemini korumaktadır. Bununla birlikte Beyaz Saray’ın ABD'nin ticaret ortaklarına tek taraflı gümrük vergisi oranlarını belirleyen mektuplarını cuma gününden itibaren göndermeye başlayabileceği açıklaması tarife kaynaklı belirsizlikleri yeniden arttırdı. ABD Başkanı Trump yaptığı son açıklamalarda, BRICS'in Amerikan karşıtı politikalarına uyum sağlayan ülkelere ek yüzde 10 gümrük vergisi uygulanacağını belirtirken, aynı zamanda yeni tarife mektubu ve ticaret anlaşması teklifinin 7 Temmuz Pazartesi günü öğleden sonra (TSİ 19.00) itibarıyla çeşitli ülkelere gönderileceğini ifade etti. Trump, tekliflerin “nihai” ve “müzakere edilemez” olduğunu vurguladı. Hatırlanacağı üzere, yılın ilk çeyreğinde Trump’ın tarifeler konusunda attığı sert adımlar, ticaret savaşı ve resesyon kaynaklı endişeleri ciddi ölçüde artırarak riskli varlıklarda satış baskısının derinleşmesine yol açmıştı. Ancak mayıs ayı başında Çin’le varılan mutabakat ve diğer ülkelerle de başlayan müzakereler, piyasalardaki tarife kaynaklı endişeleri ve resesyon korkularını yatıştırarak risk iştahı ve hisse piyasalarında toparlanmaların yaşandığı bir süreci beraberinde getirdi. En nihayetinde, ABD’nin başta Avrupa Birliği olmak üzere ticaret konusunda yürüttüğü müzakereler ve yeni anlaşmaların sağlanıp sağlanamayacağı son derece önemli olacak ve yakından takip edilecektir. Özellikle ABD ile Avrupa Birliği arasında bir anlaşmaya varılamaz ve karşılıklı tarifeler gündeme gelecek olursa, bu durum risk iştahı üzerinde yeniden baskı oluşturabilir.

ABD Başkanı Donald Trump'ın 3,3 trilyon dolarlık vergi ve harcama kesintisi tasarısı, salı günkü oylamada 51’e karşı 50 oy ile Senato'dan geçti. Temsilciler Meclisi'ne giden paket, 4,5 trilyon dolarlık vergi kesintilerini 1,2 trilyon dolarlık harcama kesintileriyle birleştiriyor. Söz konusu tasarıda, eyalet ve yerel vergi indirimlerinin artırılması, bahşiş ve fazla mesai gelirlerinden alınan vergilerin kaldırılması ve 2017'de yürürlüğe giren vergi indirimlerinin süresinin uzatılmasının yanı sıra, harcama kesintileri yapılması da öngörülüyor. ABD Başkan Donald Trump'ın vergi indirimi paketi, Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Temsilciler Meclisi'nde perşembe günü yapılan oylamada 214'e karşı 218 oyla kabul edildi. Uluslararası Para Fonu (IMF) Sözcüsü Julie Kozack, IMF'nin ABD'nin bütçe açığını zamanla düşürmesi gerektiği yönündeki tutumunu koruduğunu belirterek, vergi indirimi tasarısının borcun azaltılması tavsiyesine ters düştüğünü söyledi. ABD’nin artan borçluluğu, ABD Doları’nın küresel çapta rezerv para birimi konumunun tartışılmasına ve ABD varlıklarına yönelik güvenin azalmasına neden olurken, 2025 yılının ilk yarısında dolardaki zayıf görünümün ana nedenlerinden birinin de elbette tarife kaynaklı gelişmelerin yanında ABD’nin artan borçluluğu ve belirttiğimiz güven azalması olduğunu söyleyebiliriz. Ekonomik tarafta ise geçen hafta perşembe günü açıklanan haziran ayına ilişkin tarım dışı istihdam verisi piyasaların yakın takibindeydi. Tarım dışı öncesinde çarşamba günü açıklanan ADP özel sektör istihdam değişimi haziran ayında piyasadaki artış beklentisine karşın 33 bin kişi azalış kaydetti ve iki yıldan uzun bir süre sonra ilk kez daralma gösterdi. Bu veri sonrasında tarım dışı istihdam verisinin önemi daha da arttı. Ancak perşembe günü açıklanan tarım dışı istihdam verisi piyasadaki 106 bin olan beklentinin üzerinde 147 bin artış gösterdi ve işsizlik oranı %4,2’den %4,1 oranına geriledi. Tahminlerin üzerinde gelen istihdam verisi, ABD ekonomisinin yavaşlayacağına dair endişeleri yatıştırırken, Fed’in faiz indirimi için eylülü bekleyebileceği yönündeki beklentileri güçlendirdi. Birçok Fed yetkilisi ve Fed Başkanı Powell tarife kaynaklı fiyat artışlarının enflasyonu kalıcı bir şekilde artırmayacağına dair güven kazanmak için birkaç aya daha ihtiyaç olduğunu vurgularken, piyasadaki genel beklentiler Fed’in ilk faiz indirimine eylül ayında gideceği yönünde şekillenmeye devam ediyor.

3 Temmuz Perşembe günü yurt içinde açıklanan haziran ayı TÜFE rakamı piyasadaki medyan beklenti olan %1,50 ve bizim beklentimiz olan %1,40 seviyesinin hafif altında aylık bazda %1,37 oranında artış kaydetti. Haziran 2024’teki %1,64’lük rakamın seriden çıkmasıyla, yıllık TÜFE enflasyonu %35,4’ten %35,0’e geriledi. Böylece yıllık TÜFE enflasyonu Mayıs 2024’te gördüğü %75,5 zirvesinden itibaren her ay gerilemiş oldu. Çekirdek TÜFE enflasyonu ise %1,80’lik beklentimize karşılık %1,93’lük gerçekleşmenin ardından (Haziran 2024: %1,73) yıllık bazda %35,4’ten %35,6’ya yükseldi. Yurtiçi ÜFE enflasyonu ay içinde petrol fiyatlarındaki yükselişin de etkisiyle aylık %2,46 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda %23,1’den %24,5’e yükseldi. Geçen ay %-0,7 seviyesinde gelerek olumlu sürpriz yapan gıda enflasyonu haziran ayında -%0,3 gerileyerek düşünü sürdürdü. Öte yandan, hizmet enflasyonunda ise geçen ayki %1,7’lik gerçekleşmenin ardından %2,7’ye doğru bir yükseliş yaşandı. Alt detaylarda eğitim, ulaştırma ve kira başta olmak üzere genele yayılan bir artış eğilimi olduğunu söyleyebiliriz. Aylık hizmet enflasyonunun mevsimsel etkilerle temmuz ve ağustos aylarında biraz yüksek seyredebileceğini düşünüyoruz. Aylık bazdaki yükselişe rağmen, yıllık bazda hizmet enflasyonunda da düşüş trendi devam etti. Nisan 2024’te %97,0 ile zirve seviyeye ulaşan yıllık hizmet enflasyonu haziran ayında %51,2’den %50,3’e geriledi.TCMB’nin 22 Mayıs’taki Enflasyon Raporu toplantısından itibaren bir faiz indirim sinyali verdiğini belirtiyoruz, ki beklentilerin altında gelen Mayıs enflasyonu 19 Haziran toplantısında sınırlı da olsa bir indirim ihtimalini güçlendirmişti. Ancak, TCMB İsrail-İran gerilimiyle birlikte hızla yükselen petrol fiyatları nedeniyle temkinli tarafta kalarak, 19 Haziran’da politika faizini sabit tuttu. Bununla beraber, TCMB’nin gerektiğinde para politikası “sıkılaştırılacaktır” vurgusunu “para politikası araçları etkili şekilde kullanılacaktır” şeklinde revize etmesi, 24 Temmuz toplantısında faiz indirim beklentilerini iyiden iyiye güçlendirdi. Döviz rezervlerinde yurt içi ya da yurtdışı kaynaklı olarak bir geri dönüş olmayacağı varsayımıyla, TÜFE enflasyonunda süregelen düşüşle birlikte TCMB’nin Temmuz’da 300 - 350 baz puan arası bir indirimi gündeme alabileceğini düşünüyoruz.

30 Haziran Pazartesi günü Kurultay davasının eylül ayına ertelenmesiyle piyasaların dikkati TCMB’nin yeniden başlayacak olan faiz indirimlerine döndü. Borsa İstanbul’da faiz indirim beklentilerinin fiyatlanmasıyla pazartesi günü oldukça güçlü bir yükseliş yaşandı. Pazartesi günü bankacılık sektöründe tavan fiyatlamalar gözlenirken, haftanın ilk yarısında bankacılık ve holding sektörü öncülüğünde genele yayılan alımlarla Borsa İstanbul’da pozitif hava etkisini sürdürdü. Güçlü yükselişlerin ardından haftanın ikinci yarısında endekste dalgalı bir seyir gözlendi. Böylece BIST100 Endeksi geçen haftayı %9,26 oranında güçlü bir yükselişle 10.276 puandan tamamladı. İç dinamiklerdeki gelişmelerin yakından takip edildiği süreçte, endekste yaşanabilecek düzeltmelerde psikolojik öneme sahip 10.000 seviyesi ilk güçlü ve kritik destek noktasıdır. Yükseliş eğiliminin devamlılığı açısından üzerinde tutunmanın önem taşıdığı 10.000 puan altındaki fiyatlamalarda düzeltme eğilimi etkisini sürdürebilir. Bu durumda 9.900 – 9.830 – 9.770 ve 9.680 seviyeleri destek olarak takip edilecektir. Bu seviyeler de kırılacak olursa 200 günlük üssel ortalama (9.570) yeniden test edilebilir. Endekste 10.000 puan üzerinde tutunma çabasının gözlenmesi ve tepki alımlarının kaydedilmesi halinde ise 10.140 – 10.200 seviyeleri kısa vadeli direnç noktaları olup, devamında 10.250 – 10.300 ve 10.380 seviyeleri direnç konumunda bulunmaktadır. Geçen hafta güçlü bir direnç olarak çalışan 10.300 – 10.380 bölgesi aşılabilirse 10.500 – 10.600 - 10.680 ve 10.750 seviyeleri direnç olarak takip edilebilir.

Küresel piyasalar, ABD'nin ticaret anlaşmasına yönelik gelişmeleri yakından izliyor. 09 Temmuz tarihine kadar ABD'nin birçok ülkeye mektup göndereceği ve 09 Temmuz tarihinden sonraya bunun ertelenmeyeceği biliniyor. Anlaşmaların ise yürürlüğe 01 Ağustos itibariyle gireceği belirtildi. Bu iyimserlik şimdilik piyasaları desteklerken, yeni haftada anlaşma haberleri takip edilecek. ABD Başkanı Trump, beklenen vergi tasarısını imzaladı ve hayata geçirdi. Bu tasarı sebebiyle ABD'de bütçe yükünün daha da artacak olması, piyasaları endişelendiren bir başka konu olarak takip edilmektedir. Trump, bu tasarının ekonomi açısından olumlu olacağını değerlendirmesine karşın piyasalarda bununla ilgili tedirginliğin devam ettiğini belirtebiliriz. Bu hafta ABD'de veri takvimi, geçtiğimiz haftaya göre sakin. Haftanın en majör başlığı, Fed'in haziran ayında yapmış olduğu toplantısının tutanakları olarak görülmektedir. İki gün süren toplantının satır aralarına bakılacak. Fed'den son dönemde gelen açıklamalar, faiz konusunda hala temkinli duruşu koruyacakları yönünde bulunuyor. Tutanaklarda, faizle ilgili mesajlar önemli olacaktır. Bu hafta, Çin ve Almanya'da haziran ayı enflasyon verileri açıklanacak. İngiltere'de büyüme verisi izlenecek. Hafta içerisinde, Avrupa ve ABD Merkez Bankaları üyelerinin konuşmaları da yakından takip edilecektir. Yurt içinde açıklanacak veriler bulunurken, piyasalar 24 Temmuz tarihinde yapılacak TCMB faiz kararı toplantısına yönelik beklentileri fiyatlara yansıtmaya başladı. Bu haftada, Merkez beklentileri gündemde kalacaktır.

Yurt içi piyasalarda, 10 Temmuz Perşembe, Türkiye'de mayıs ayı sanayi üretimi takip edilecek. Perşembe günü, TCMB banka ve para istatistikleri de izlenecek.

11 Temmuz Cuma, mayıs ayına yönelik cari işlemler dengesi verisi takip edilecek. Hafta içerisinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ekonomi yönetiminden gelecek olası açıklamalar takip edilebilir.

Avrupa piyasalarında, 07 Temmuz Pazartesi, mayıs ayı perakende satışlar verisi izlenecek. Almanya'da mayıs ayı sanayi üretimi takip edilecek.

11 Temmuz Cuma, Almanya'da enflasyon günü ve haziran ayı enflasyonu açıklanacak. Avrupa Merkez Bankası üyelerinin konuşmaları yakından izlenirken, bu hafta içinde gelecek açıklamalar önemli olacaktır.

ABD piyasalarında bu hafta veri takvimi geçtiğimiz haftaya görece daha sakin görülmektedir.

09 Temmuz Salı, Fed'in haziran ayında yapmış olduğu toplantısının tutanakları yayınlanacak.

10 Temmuz Perşembe, haftalık işsizlik maaşı başvuruları izlenecek. Hafta içerisinde, Fed üyelerinin konuşmaları ön planda olacaktır. Fed'in toplantısı temmuz ayının sonunda, toplantıya doğru zaman daraldıkça, Fed üyelerinden gelen açıklamalarda, beklentileri etkileyebiliyor.