Çapraz Kur Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Çapraz kur tanımı bağlamsal olarak farklı anlamlara karşılık gelebilir. Genel olarak farklı kalemlerin veya varlıkların oranları kullanılarak yapılan bir hesaplama olarak düşünmek mümkündür. Finans ve döviz piyasalarında kullanılan çapraz kurlar işletmelerin ve yatırımcıların, bir yabancı para birimini doğrudan diğerine dönüştürmelerine olanak tanır. Böylelikle işlemler daha basit hale gelir, maliyetler azalır ve döviz dalgalanmaları riski minimize edilir. Çapraz kur işlemi bir döviz çiftinin gerçek değerinin bir başka para birimleriyle ilişkilendirilerek anlaşılmasını sağlar.

Çapraz kur işlemi piyasayı dengeleyen ve adil fiyatlandırmayı sürdürülebilir kılan bir uygulamadır. Uluslararası ticaret yapan firmalar ve çokuluslu şirketlerin korunma stratejileri için de hayati öneme sahip olan çapraz kurlar, kişi ve firmaların olumsuz para birimi hareketlerine karşı korunmasını sağlar. Yatırımcı Sözlüğünün bu bölümünde çapraz kur nedir ve nasıl hesaplanır, detaylarıyla inceledik.

Finans piyasalarında çok sayıda fayda sağlayan çapraz kur ne demek şöyle açıklamak mümkün: Her ikisi de üçüncü bir para birimine karşı değerlenen iki para birimi arasındaki döviz bozdurma işlemine çapraz kur adı verilir. Döviz piyasalarında takas edilen paritenin değerlerini belirlemek için genellikle ABD para birimi olan dolar (USD) kullanılır. Bir çapraz döviz çifti alınıp satıldığında iki işlem söz konusudur. Tüccar önce bir para birimini ABD doları cinsinden eşdeğeri ile takas eder. ABD doları daha sonra başka bir para birimiyle değiştirilir. En yaygın çapraz döviz çiftlerinden biri euro ve Japon yenidir. Teorik olarak karmaşık gibi görünen bu sistem birçok açıdan oldukça kolaylaştırıcıdır. Pratikte çapraz kur nasıl hesaplanır detaylarıyla öğrenmek için okumaya devam edin.

Döviz piyasasındaki çoğu döviz kuru, dünyanın birincil rezerv para birimi olarak hizmet veren ABD Doları karşılığında kote edilir ancak tüccarlar veya yatırımcılar bir yabancı para birimini önce USD'ye çevirmeden doğrudan başka bir yabancı para birimiyle değiştirmek istediklerinde çapraz kurlar gerekli hale gelir. Çapraz kur hesaplama işleminde ara adım olarak USD ile ilgili iki para biriminin döviz kurları kullanılır.

Bu işlemi pratik olarak örneklendirmek mümkündür. A ve B olarak isimlendirdiğiniz iki para birimi düşünün. Bu iki birim arasındaki çapraz kuru bulmak için her ikisini de ortak bir üçüncü para birimine karşı fiyatlandırmak gerekir. Bunun için aşağıdaki çapraz kur hesaplama formülü ile işlem yapabilirsiniz:

Çapraz Kur = (Para Birimi A'nın Döviz Kuru / Ortak Para Biriminin Döviz Kuru) * Para Birimi B'nin Döviz Kuru

Bu işlemi bir örnek üzerinden yapalım. Para birimlerinden biri Hindistan Rupisi (INR) ve diğeri de Euro (EUR) olsun. Ortak para birimi olarak USD’yi kullanarak çapraz kuru hesaplayabiliriz. Döviz kurlarının aşağıdaki gibi olduğunu varsayalım:

EUR/USD = 1.1500 (Euro'dan ABD Dolarına)

USD/INR = 75.00 (ABD Doları Hindistan Rupisine)

EUR/INR çapraz kurunu bulmak için aşağıdaki formülü kullanacağız:

EUR/INR = (EUR/USD / USD/INR)

Hesaplamaları yaptığımızda EUR/INR ≈ 0.0153333 EUR/INR ≈ 0,0153333 değerini elde ederiz. Elde ettiğimiz sonuç EUR ile INR arasındaki çapraz oranın yaklaşık 0,0153333 olduğunu gösterir. Döviz kurlarının dalgalanmaya açık birimlerdir. Bu nedenle gerçek para birimi dönüştürmeleri yaparken her zaman en son kurları kontrol etmek önemlidir.

Çapraz kurlardan para kazanmak genellikle döviz kurları arasındaki farklılıklardan faydalanan döviz ticareti stratejileriyle ilgilidir. Bu stratejilerden bazılarını şöyle sıralamak mümkün:

• Arbitraj: Arbitraj, farklı piyasalardaki fiyat farklılıklarından faydalanmayı içerir. Örneğin, EUR/GBP için döviz kurunun EUR/USD ve GBP/USD üzerinden hesaplandığında farklı olduğunu fark ederseniz, risksiz bir kâr elde etmek için dövizleri aynı anda alıp satabilirsiniz. Üç dövizi içeren arbitraj biçimine ise üçgen arbitraj adı verilir.
  
  
• Spekülasyon: Spekülatörler, bir döviz çiftinin hangi yöne hareket edeceğini tahmin ederek çapraz kurlardaki gelecekteki hareketlerden kar elde etmeye çalışırlar. Gelecekteki fiyat hareketleri hakkında bilgili tahminlerde bulunmak için teknik analiz, temel analiz veya her ikisinin bir kombinasyonunu kullanabilirler.
  
  
• Kaldıraçla İşlem Yapma: Forex işlemleri genellikle kaldıraç kullanımını içerir ve bu da yatırımcıların nispeten küçük sermaye miktarlarıyla büyük pozisyonları kontrol etmelerine olanak tanır. Kaldıraçla çapraz kurlarla işlem yaparak yatırımcılar potansiyel karlarını (ve zararlarını) artırabilirler. Kaldıraç kullanırken riski dikkatli bir şekilde yönetmek önemlidir.

Döviz kuru ile çapraz kur arasındaki farkları aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:

Parite ve çapraz kur arasındaki farkları aşağıdaki tabloda detaylı olarak görebilirsiniz:

Çapraz kur özellikle uluslararası ticaret yapan firmalar için hayati öneme sahip bir uygulamadır. Yerel para birimini içeren para çevrimlerine olan ihtiyacı ortadan kaldırarak döviz işlemlerini kolaylaştırır. Zamandan tasarruf sağlayan bu uygulama çok adımlı dönüşümler sırasında oluşabilecek muhtemel hataları da azaltır. Çapraz kurlar iki yabancı para birimi arasındaki direkt ilişki hakkında daha net bir fikir verir. İşletmeler ve yatırımcılar uluslararası işlem ve yatırımlar için uygun döviz kurlarını çok daha rahatlıkla belirleyebilir.

Çoğu döviz işleminde, kullanılan döviz kuru işlemin belirli ayrıntılarına bağlı olarak değişir. Bununla birlikte genel olarak iki temel kurdan söz etmek mümkündür:

• Spot Kuru: Dövizlerin anında teslimi için kullanılan en yaygın kurdur. Bir dövizi diğerine çevirmek için geçerli piyasa fiyatıdır ve başlıca döviz çiftleri için kolayca kullanılabilir.
  
  
• Vadeli Kur: Vadeli kurlar genellikle daha büyük işlemler için veya olası döviz dalgalanmalarına karşı korunmak için kullanılır. İşletmeler ve finans kuruluşları genellikle gelecekteki ödemeler veya makbuzlar için bir döviz kurunu sabitlemek için vadeli sözleşmeler kullanır.