Teknik Analizin Tanımı ve Temelleri

Yatırımcıların beklentilerinin olumlu olduğu yükselen piyasalara Boğa Piyasası, olumsuz beklentiler ile düşüşlerin yaşandığı piyasalara da Ayı Piyasası denmektedir. Çünkü boğalar saldırı sırasında boynuzlarını aşağıdan yukarı doğru fırlatırken, Ayılar bir saldırı sırasında pençelerini yukarıdan aşağı doğru savururlar.

Yatırımcılar yatırım stratejini oluşturabilmek için trendlerin yönlerini, başlangıç ve bitiş noktalarını bilmek isterler. Hiçbir ağaç sonsuza kadar büyüyemeyeceği gibi trendler de sonsuza doğru gidemez. Belli bir çıkış-düşüş sonrası grafiklerde tükeniş başlayacaktır ve bu tükenişler son çırpınışlar gibidir. Momentum azalması ve RSI uyumsuzlukları ile bu trend dönüşlerini öngörebiliriz. Trend dönüşlerinin ise hacim göstergesiyle desteklenmesi gereklidir.

Örneğin fiyatı 40-50 lira arasında olması gereken bir ürünün 100 liradan satıldığını gördüğümüzde alıcının saf, satıcının uyanık olduğunu düşünürüz. Ancak bize pahalı gelen bu fiyattan binlerce satın alındığını görürsek artık bunun bir geçerli nedeni olduğunu düşünürüz. Binlerce kişinin mutabakatı ile oluşan fiyatlamanın gerçek fiyatlama olduğunu düşündüğümüz için teknik analizde de fiyatlar hacimle desteklemelidir. Aksi taktirde hacimsiz kırılan dirençler boğa tuzağı, hacimsiz kırılan destekler ise ayı tuzağı olarak gereksiz zarar etmemize neden olabilir.

Şimdi de teknik analizi somut örneklerle anlatalım. Teknik analiz size hava kapandığında yağmurun ne zaman yağacağını değil, yağması durumunda yanınıza şemsiye almanız gerektiğini hatırlatır ve bu şekilde riskinizi kontrol etmenizi sağlar. Hatta spekülatörleri yağmur yağdığında ortaya çıkan şemsiye satıcılarına; hava masmavi iken yağmurun yağacağını söyleyip şemsiye satanları da manipülatörlere benzetebiliriz.

Temel analiz ise meteoroloji verilerine göre yağmurun ne şiddette yağacağını tahmin eder. Sel gibi tehlikeleri öngörerek önlem alıp riskinizi en aza indirmenizi sağlar. Teknik analiz riskleri düşürmenin yanında fırsatları değerlendirmemize de olanak sağlar. Örneğin internette bir ürün aradığımızda fiyat bilgisini görerek en düşük fiyat bilgisiyle alım yapmamızı sağlar.

Temel olarak kampanya, ürünün yeni modelinin çıkması, stokların bitirilmesi gibi nedenlerle fiyatların düşmesi teknik analizi ilgilendiren konular değildir. Sadece fiyat hareketinden faydalanmak esastır.

Temel analiz bir finansal ürünün olması gereken değerini belirlerken, teknik analiz piyasada oluşan fiyatının belirli trendler içinde düşük ya da yüksek kaldığıyla ilgilenir. Örneğin aynı marka model ürünün ucuz olduğu yerleri araştıranlar farkında olmadan teknik analiz yaparlar.

Ülke, sektör, şirket analizini kapsayan temel analiz genellikle orta ve uzun vadeli yatırım kararlarına yardımcı olur ancak teknik analiz çok daha kısa süreli grafiklerle bu eksikliği tamamlamaktadır.

Temel analiz, ülkenin ekonomik durumu, sektörün gelişimi, firmanın büyümesi, üretim veya finans yönetimi, bilanço ve rasyo durumuyla geçmiş verilerin değil gelecek verilerin önemi vurgular. Teknik analizde geçmiş fiyatlar baz alınarak gelecekteki fiyatlar tahmin edilmeye çalışır. Bir bakıma birbirlerini tamamlayarak yatırımcıların isabetli tahminler yapmasını sağlarlar. Temel analiz yalnızca elinizdeki anahtarla ait olduğu kapıyı açabilirken, teknik analiz elinizdeki maymuncukla fiyat grafiklerini kullanarak istediği her kapıyı açabilir.

Teknik analiz geçmişteki fiyat hareketleri, trend geçişleri, formasyon kırılımları gibi yatırımcıların davranışlarını tekrar etmesi beklentisiyle hareket ettiği için gelecek fiyatları tahmin etmek üzerine kuruludur. Buna yönelik en önemli eleştiri; Monte Carlo Yanılgısı ya da kumarbaz yanılgısı olarak bilinen, psikoloji biliminde süjenin, meydana gelen olayın sonradan gerçekleşecek olayın neticesini etkileyeceğine olan inanıştır. Bu yüzden analiz yaparken temel analiz teknik analizin bütünleyicisi olarak kullanılmalıdır. Yani bir bina temeli 5 kat çekerken 10 katlı bina yapmaya kalkmak (teknik fiyatlama) bir depremde binanın yerle bir olmasıyla sonuçlanacaktır. O yüzden teknik fiyatlama temelden kopuk olmamalıdır.

Yatırımcılar teknik analiz yaparken sınırlı sayıda gösterge ile yetinmeyip trendler, osilatörler, hareketli ortalamalar, güç göstergeleri ve formasyonlar gibi diğer göstergeler ile bir arada hareket ederlerse en sağlıklı sonuçlar ortaya çıkacaktır. Aksi takdirde teknik tuzaklara takılan stop loss’lar portföyleri gereksiz eritecektir. Görseldeki gibi birçok gösterge bir arada bakıldığında grafiğin adeta bir orkestra gibi çalıştığını görebilirsiniz.

Destek: Finansal araç fiyatlarındaki düşüşün birkaç kez durduğu, alıcıların istekli, satıcıların isteksiz davrandığı bölgedir. Örneğin arabanızı satacaksınız teklif edilen en dip noktada siz isteksiz satarken alıcı çok istekli olarak alır. Sonuç olarak destek seviyesi ucuz seviyedir. Destek seviyesi belirli bir nokta değil bölgeden ibarettir.

Direnç: Finansal araç fiyatlarının yükseliş eğiliminin durduğu bölgeye direnç bölgesi denmektedir. Burada artık alıcılar isteksiz davranırken satıcılar istekli davranırlar. Direnç pahalı bölgeyi temsil ettiği için satış bölgesidir. Kırılan direnç yeni destek olurken, kırılan destek yeni direnç bölgesi olur. Yani pahalı seviyesini geçen artık ucuz, ucuz seviyesini kıran artık pahalı olur.

Yükselen kanal: Fiyatların iki paralel bölge içerisinde destek ve direnç bölgelerinin sürekli yükselmesiyle oluşur. Piyasanın boğa piyasasında olduğunu düşünen yatırımcılar destekten alıp trend desteği kırılana kadar bekleyerek kazanç sağlayabilirler. Sıcaklık değeri üzerinden örnek verirsek yaz mevsimini yükselen trend olarak düşünebiliriz. Genellikle 21 en düşük 40 derece en yüksek sıcaklık olur. Kış mevsimini de düşen kanal olarak düşünürsek sıcaklıklar sürekli düşer. Yazın en düşük görülen 21 derece kışın görülen en yüksek sıcaklık haline gelir. Pastırma sıcaklıklarını da sürekliliği olmayan boğa tuzağı olarak düşünebilirsiniz.  


Alçalan Kanal: Fiyatların iki paralel bölge içerisinde destek ve direnç bölgelerinin sürekli düşmesiyle oluşur. Piyasanın ayı piyasasında olduğunu düşünen yatırımcılar direnç kırılmadığı sürece kanal içerisinde dirençten açığa satış opsiyonunu kullanarak fırsatları değerlendirirler. Düşüşler genelde panik halinde olduğundan dolayı yükselişlere nazaran düşüşler daha hızlı olmaktadır.


Pull Back: Fiyatlar trend desteğini kırdığında tekrar trend içine girmek isteyecektir. Ancak kırılan destek artık direnç olacağı için buna pull back yani geri çekme onayı denmektedir. Kısacası böyle durumlarda düşüş onaylanır ve düşüş hareketi başlar. Fiyatların direnci kırması durumunda tekrar band içine yani desteğe doğru yönelmek ister. Bu durumda da yükseliş onayı alınır ve yükseliş başlar. 

Fiyat grafikleri üzerindeki verileri değerlendirerek trendleri belirmek amacıyla indikatörler kullanılır. Başlıca indikatörler şunlardır.

MAV (Moving Averages) -Hareketli Ortalama: Geçmiş fiyatlar kullanılarak ortalama değerler bulunarak trendler hakkında öngörülerde bulunulur. Örneğin 200 günlük hareketli ortalama üzerindeki kalışlar alışların devamına işaret ederken, 200 günlük ortalama altındaki fiyatlar satış fırsatı olarak değerlendirilir. 1 yıldaki işlem gün sayısı olarak da bilindiği için sıklıkla kullanılır.

RSI (Relative Strength Index): Özellikle Fibonacci sayıları (13-21-34-…)  ile periyotları girilerek hisselerin momentumları trend hakkında bilgi verir. Trend dönüşlerini, aşırı alım-satımları gösterdiğinden sıklıkla kullanılır. Pozitif uyuşmazlıklar ile yukarı dönüşlerin, negatif uyuşmazlıklarla düşüşlerin sinyalini bu gösterge ile alabiliriz.

MACD (Moving Average Convergence Divergence): Trend takipçisi olarak da bilinen, iki farklı hareketli ortalamanın farkını ölçüp bu farkın grafiğini çizen bir osilatördür. Alış-satış sinyallerinin tetikleyicisi olarak kullanılır. Genellikle robot yazılımların öncelikle kullandığı indikatördür.

Parabolic SAR (Parabolic Stop and Reversal): Trendlerin başlayıp bitiş noktalarını gösteren noktalarla çizim yapan bir indikatördür. Noktaların üzerinde olduğunda AL sinyali, altında olduğunda da SAT sinyali üretmektedir.

Fibonacci Retracements: Bir fiyat hareketinin dibi ve tepesi birleştirilerek oluşan geri çekilme bölgeleri destek ve direnç olarak kabul edilir. Fibonacci sayıları birbirine bölündüğünde altın oranı (1,618) verdiği için genel kabul görmüş destek dirençleri bulabiliriz.

Sonuç olarak teknik analiz, finansal piyasalarda yatırımcıların en çok başvurduğu araçlardan biridir. Geçmiş fiyat hareketlerini ve piyasa davranışlarını inceleyerek, yatırımcılar gelecekteki fiyat hareketleri hakkında bilgi sahibi olabilir ve daha bilinçli yatırım kararları alabilirler.

En önemli önceliklerimizden olan yatırımcıların doğru kararlar almasına destek olmak için sektörün en kapsamlı ve güncel analizlerini tüm yatırımcıların hizmetine ücretsiz olarak sunuyoruz.

Haftalık ve Aylık Teknik Bültenlerimiz; piyasa endeksleri ve hisse senetleri için teknik analiz yapar, destek-direnç seviyeleri, trendler, formasyonlar ve göstergeleri takip eder. Yatırım Danışmanlığı ekibimizin hazırladığı bülten, analiz ve raporlarımıza ücretsiz abone olup daha odaklı bir şekilde takip edebilmek için tıklayın.

Merak ettiğiniz hisse senetlerine ilişkin teknik analiz YouTube yayınlarımızdan anında haberdar olmak ve piyasalar ile ilgili gelişmeleri kaçırmamak için kanalımıza abone olmayı ve bildirimlerinizi açmayı 🔔 unutmayın.