Haziran 2025 Sanayi Üretim Verileri

İlk çeyrekte yıllık bazda sadece %0,7 artış gösteren sanayi üretimi 2. çeyrekte %5,5’e ivmelendi. İş günü etkisi hariç ham dataya bakıldığında, ilk çeyrekteki %2,2’lik daralmanın aksine %7,3 gibi güçlü bir artış yaşandığını görüyoruz. Buna göre, ilk çeyrekte GSYH büyümesini %0,4 puan aşağı çeken sanayi üretiminin, ikinci çeyrekte büyümeye kabaca %1,4 puanlık önemli bir katkı sağlayabileceğini söyleyebiliriz.

Çeyreklik değişimlere baktığımızda ise, 2024’ün son çeyreğinde başlayan toparlanma eğiliminin yavaşlayarak da olsa devam ettiğini görüyoruz. Şöyle ki, sanayi üretimi son üç çeyrekte sırasıyla %3,3, %1,7 ve %0,7 oranında artış kaydetmiş durumda. Sanayi üretimi geçen yılın 2. Ve 3. çeyreklerinde %3,7 ve %0,9 oranlarında küçülmüştü.

Takvim etkisinden arındırılmış yıllık bazda büyüme gösteren başlıca önemli sektörler olarak özellikle gıda ürünleri imalatı (%14,2)'lik artışla öne çıktı. Bu dönemde metal eşya sanayi (makine-teçhizat hariç) (%13,9), plastik kauçuk ürünleri imalatı (%10,6), motorlu kara taşıtı imalatı (%9,3), metalik olmayan mineraller (%9,3), ana metal sanayi (%6,9), kimyasal madde ürünleri imalatı (%5,5) ve elektrikli teçhizat imalatı (%1,1) ile pozitif ayrışan sektörler arasında yer aldı. Ayrıca madencilik ve taş ocakçılığı (%2,3) ve bütün olarak imalat sanayi %9,5 büyüme gösterdi.

Diğer taraftan, sanayinin bazı önemli kollarında zayıflık devam etti. Dayanıklı tüketim malları imalatı (-%1,4), makine ve teçhizat imalatı (-%4,2) ve tekstil ürünleri imalatı (-%0,3) oranında yıllık bazda daralma kaydetti. Giyim eşyası imalatı ise (-%12,7) ile en fazla gerileyen sektör olarak yerini aldı.

Ocak-Haziran döneminde de, toparlanmanın daha sınırlı ve yine sektörler bazında dengesiz olduğu görülüyor. Bu dönemde enerji (%6,7), gıda ürünleri (%5,8), metal eşya sanayi (%10,3), ana metal sanayi (%3,5), metalik olmayan mineraller (%3,5) ve kimyasal madde ürünleri (%0,5) üretimini artırmayı başarmış görünüyor.

Buna karşılık, motorlu kara taşıtı (-%2), makine-teçhizat (-%5,3), plastik-kauçuk (-%0,6), tekstil ürünleri (-%2,2), dayanıklı tüketim malları (-%1,3) ve giyim eşyası imalatı (-%2,9) sektörleri yıllık bazda gerileme gösteriyor.

Özetle, yılın ilk yarısında gıda, metal eşya, ana metal, metalik olmayan mineraller ve kimyasal ürünler sektörleri güçlü sektörler olarak öne çıkarken; motorlu kara taşıtı, makine-teçhizat, plastik-kauçuk, tekstil, dayanıklı tüketim malları ve giyim imalatında gerileme eğilimleri hakim. Bu tablo, sanayinin 2025’in Ocak-Haziran döneminde büyümeye katkısının sınırlı kaldığını ve talep koşullarındaki zayıflığın birçok alt sektörde baskı unsuru olmaya devam ettiğini ortaya koyuyor.

Bununla birlikte, son 2 ayda gözlenen hafif toparlanma eğilimi, faiz indirim süreci ve kredi koşullarında beklenen gevşeme ile birlikte yılın ikinci yarısı için temkinli bir iyimserlik yaratıyor. Dış talep koşulları ve küresel ekonomik görünüm ise belirsizlik unsurları olmaya devam ediyor.

İmalat PMI endeksi Nisan 2024’ten beri (2024 Şubat ve Mart aylarındaki 50,2 ve 50,0 seviyeleri hariç tutulursa da Temmuz 2023’ten beri) 50 eşik değerinin altında seyrediyor. Şubat ayındaki 48,3 seviyesinden sürekli gerileyen imalat PMI Temmuz’da 45,9 seviyesine kadar geri çekildi. Sanayi üretimi ile güçlü ilişkiye sahip elektrik tüketiminde de Temmuz’da yıllık sadece %1’lik bir artış oldu.

İmalat PMI, elektrik tüketimi ve bazı anektodal sinyaller sanayi üretiminde önümüzdeki dönemde aylık bazda gerileme görülebileceğine işaret ediyor. Bununla beraber, geçen yıldan miras kalan düşük baz etkisinin yardımıyla, sanayi üretiminde 3.çeyrek boyunca %5’in üzerinde büyüme rakamları görülebileceğini düşünüyoruz.