Ekim 2025 Merkezi Bütçe Makro Görünüm Raporu
12 Aylık Birikimli Bütçe Açığı Ekim’de Sınırlı Yükseldi
Başekonomist Serkan Gönençler
Merkezi bütçe Ekim’de 223 milyar TL açık verirken, 12-aylık birikimli açık 2,25 trilyon TL’den 2,29 trilyon TL’ye sınırlı yükseldi. Ekim’de merkezi bütçe 223,2 milyar TL açık verirken, faiz dışı açık da 65,8 milyar TL oldu.
Geçen yılın aynı ayında 186,3 milyar TL bütçe açığı ve 50,1 milyar TL faiz dışı açık verilmişti. Enflasyona göre düzeltilmenin ardından ise, geçen yılın rakamları bugünün rakamlarıyla 247,5 milyar TL ve 66,5 milyar TL açığa tekabül etmekte.
Ekim sonuçlarıyla beraber, 12-aylık birikimli bakıldığında bütçe açığında 2,25 trilyon TL’den 2,29 trilyon TL’ye, faiz-dışı açıkta da 229 milyar TL’den 245 milyar TL’ye sınırlı yükselişler yaşandı. Bu rakamlar 2024 sonunda 2,11 trilyon TL ve 836 milyar TL açık şeklindeydi.
Ocak-Ekim Döneminde Faiz-Dışı Dengede Ciddi İyileşme Var
Ocak-Ekim döneminde, faiz-dışı harcamaların yıllık nominal %38 (reel (%1,9) artarken, vergi gelirlerinin nominal %51 (reel %11) arttığını görüyoruz. Toplam gelirlerdeki artış ise nominal %48, reel %9 seviyelerinde. Vergi gelirlerindeki iyileşmede Gelir Vergisi tahsilatındaki yıllık nominal %91 (reel %41) artışın önemli bir payı var, ki bunu da mevduat ve yatırım fonları gelirlerinden alınan stopajdaki artışlara bağlayabiliriz.
Öte yandan, dahilde alınan KDV tahsilatındaki yıllık nominal %58’lik (reel %17) artış, tüketim eğiliminin güçlü kalmaya devam ettiği şeklinde yorumlanabilir. Güçlü vergi tahsilatı ve faiz-dışı harcamalardaki kontrollü artış sayesinde, faiz-dışı dengenin 2024’ün Ocak-Ekim dönemindeki 211 milyar TL’lik açıktan 2025’in aynı döneminde379 milyar TL fazlaya geçtiğini görüyoruz.
Buna karşılık, aynı dönemde bütçe açığı 1,26 trilyon TL’den 1,44 trilyon TL’ye yükselmiş durumda.
Faiz Harcamalarındaki Ciddi Artışlar Bütçe Açığındaki Anlamlı Bir İyileşmeyi Engelliyor
Faiz-dışı taraftaki ciddi düzelmeye karşın, bütçe açığının artmaya devam etmesinin nedeni daha önce de çok kere belirttiğimiz üzere faiz harcamalarındaki hızlı yükselişler. Faiz harcamaları geçen senenin 10 aylık döneminde 1,05 trilyon TL seviyesinde gerçekleşirken, bu yılın aynı döneminde 1,82 trilyon TL olarak ortaya çıkmış durumda, ki bu da %74’lük bir artışa işaret ediyor.
Yukarıdaki 2 no’lu grafikten de görülebileceği üzere, son yıllarda vergi gelirlerindeki güçlü toparlanmaya rağmen; faiz harcamalarının daha hızlı artması sonucu, faiz harcamalarının vergi gelirlerine oranı yükselirken, bu durum bütçe açığındaki bozulmaya önemli katkı sağlamaktadır.
Hatırlatmak gerekirse, Eylül başında yayınlanan 2026-2028 dönemi OVP’si ile faiz harcama projeksiyonu 2025 yılı için 1,95 trilyon TL’den 2,05 trilyon TL’ye, 2026 yılı için ise 2,28 trilyon TL’den 2,74 trilyon TL’ye revize edilmişti.
Sene Sonunda Merkezi Bütçe Açığı/GSYH Oranı %3,6 Civarında Gerçekleşebilir
OVP ile 2025 yıl sonu bütçe açığı projeksiyonu da 1,9 trilyon TL’den (GSYH’nin%3,1’i) 2,2 trilyon TL’ye (GSYH’nin %3,6’sı) revize edilmişti, ki bu bizim öngörülerimizle tamamen uyumlu bir seviyeye işaret ediyor.
OVP’de 2026 yılına ilişkin bütçe açığı/GSYH tahmin de %2,8’den %3,5’e yükseltildi. Yukarı yönlü revizyonlara karşın, bu sonuçlar 2023 ve 2024’teki %5,1 ve %4,7’lik gerçekleşmelere göre önemli bir iyileşmeye işaret ediyor.
2026 için öngörülen %28’lik vergi artışının %19,7’lik deflatör tahmininin oldukça üzerinde olması, ek vergi artışları yapılması ve/veya enflasyon muhasebesinden vazgeçilmesi gibi olasılıkları da akla getiriyor.
Bunun dışında, tahakkuk bazlı ve nakit bazlı bütçe rakamları arasındaki deprem ödeneklerinin gecikmeli kullanılmasından kaynaklanan ayrışmanın bir süre daha devam etmesi beklenebilir.
Sene Sonunda Merkezi Bütçe Açığı/GSYH Oranı %3,6 Civarında Gerçekleşebilir
OVP ile 2025 yıl sonu bütçe açığı projeksiyonu da 1,9 trilyon TL’den (GSYH’nin%3,1’i) 2,2 trilyon TL’ye (GSYH’nin %3,6’sı) revize edilmişti, ki bu bizim öngörülerimizle tamamen uyumlu bir seviyeye işaret ediyor.
OVP’de 2026 yılına ilişkin bütçe açığı/GSYH tahmin de %2,8’den %3,5’e yükseltildi. Yukarı yönlü revizyonlara karşın, bu sonuçlar 2023 ve 2024’teki %5,1 ve %4,7’lik gerçekleşmelere göre önemli bir iyileşmeye işaret ediyor.
2026 için öngörülen %28’lik vergi artışının %19,7’lik deflatör tahmininin oldukça üzerinde olması, ek vergi artışları yapılması ve/veya enflasyon muhasebesinden vazgeçilmesi gibi olasılıkları da akla getiriyor.
Bunun dışında, tahakkuk bazlı ve nakit bazlı bütçe rakamları arasındaki deprem ödeneklerinin gecikmeli kullanılmasından kaynaklanan ayrışmanın bir süre daha devam etmesi beklenebilir.
YASAL UYARI: Burada yer alan bilgiler Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından genel bilgilendirme amacı ile hazırlanmıştır. Yatırım Danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak Yatırım Danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Herhangi bir yatırım aracının alım-satım önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan fiyatlar, veriler ve bilgilerin tam ve doğru olduğu garanti edilemez; içerik, haber verilmeksizin değiştirilebilir. Tüm veriler, Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynakların kullanılması nedeni ile ortaya çıkabilecek hatalardan Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. sorumlu değildir.
