FED Nedir? FED Açılımı Nedir? FED Ne İş Yapar?

Son dakika ekonomi haberleri araması yaptığınızda FED ile ilgili birçok habere rastlamanız mümkün. Finans ve hisse senedi piyasaları üzerinde karmaşık ve çok yönlü etkisi olan FED özellikle faiz oranları ve likidite ile ilgili işlemlerde önemli rol oynar. Doğrudan eyleme geçmese bile para politikası duyuruları ve beklentileri açısından piyasaları önemli ölçüde etkileyen kuruluş yatırımcı stratejisini yönlendiren ana unsurlar arasında yer alır. Potansiyel olarak hisse senedi fiyatlarını ve diğer finansal araçları etkileyene FED nedir ve sorumlulukları nelerdir? sizin için detaylandırdık.

FED açılımı Federal Reserve System’dir. Türkçe’ye Federal Rezerv Sistemi olarak çevrilen kuruluş Amerika Birleşik Devletleri’nin merkez bankasıdır. Son on yılda trilyonlarca dolarlık teşvik uygulayan ve düzenleyici gözetimini genişletirken faiz oranlarını düşük tutan FED, enflasyonla mücadele için yeniden gündemde. ABD’nin, belki de dünyanın en güçlü ekonomik kurumu olan merkez bankası para politikasını yönetmekten ve finansal sistemi düzenlemekten sorumludur*. Kuruluş aynı zamanda 2008 yılındaki gibi mali çöküşlerde ve COVID-19 salgını gibi beklenmedik durumlarda görülen ekonomik kriz dönemlerinde borç veren taraf olarak hareket eder. Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgalinin ardından enerji fiyatlarındaki artışla birlikte FED, hızla yükselen enflasyonu ekonomik büyümeye zarar vermeden yavaşlatma konusunda da mücadele eden kuruluşların başında gelmekteydi. Bu anlık müdahaleler ve “son kurtarıcı” pelerinini giyme durumu olmaksızın, genel olarak FED sorumlulukları nelerdir daha detaylı olarak inceleyelim.

Federal Rezerv Sistemi’nin ABD ekonomisi işleyişinin etkili olması ve kamu çıkarının teşviki için yerine getirmesi gereken beş temel işlevi bulunur. Bu işlevleri* şöyle sıralamak mümkün:

• FED’in birincil sorumluluğu ABD’nin para politikasını yürütmektir. Bu görev sayesinde ülke ekonomisinde azami çalışma alanını ve kararlı fiyat dengesini teşvik eder.
  
  
• Kuruluş finansal sistemin stabilizasyonunu teşvik eder. Ülke içi ve dışında sistemik riskleri minimuma indirerek kontrol altına almayı amaçlar. Bunu her iki sahada da aktif izleme ve katılım yoluyla gerçekleştirir.
  
  
• Ülkedeki finansal sistemi etkileyen bireysel finansal kuruluşlarının güvenli ve sağlam olmasını teşvik ederek bütünsel açıdan durumu izler.
  
  
• Bankacılık sektörü ve ABD hükümetine işlem ve dolar cinsinden ödemeleri kolaylaştıran hizmetler aracılığıyla konuyla ilgili tüm sistemlerin güvenliğini, verimini artırır.
  
  
• Tüketici odaklı denetim ve incelemeleri gerçekleştirir. Tüketici sorunlara dair araştırmalar ve eğilim analizlerini yapar. Ekonomik kalkınma faaliyetleri, yasa ve düzenlemelerin yönetimi yoluyla tüketicinin korunmasını ve toplumsal kalkınmayı özendirir.

Federal Rezerv Sistemi’nin Yönetim Kurulu Washington DC'de bulunur. Guvernörler Kurulu olarak adlandırılan kurul Amerika Birleşik Devletleri Başkanı tarafından aday gösterilen ve konumları senato tarafından onaylanır. Yedi üyeden oluşan Guvernörler Kurulu’nun görev süresi her iki senede bir, çift sayılı yılların 1 Şubat’ında başlar. Tam dönem boyunca görev yapan üye tekrar görev alamaz. Süresi dolmamış üye yeniden görevlendirilebilir. Yönetim Kurulu, FED yasası ile kuruluşun hedeflerini desteklemek ve sorumlulukları yerine getirmek için sistemin işleyişine rehberlik eder. Yönetim kurulu başkanı ve üyelerinin listesi şöyledir:

• Jerome H. Powell (Başkan)
• Philip N. Jefferson (Başkan Yardımcısı)
• Michael S. Barr (Başkan Yardımcısı - Denetleme Sorumlusu)
• Michelle W. Bowman (Üye)
• Lisa D. Cook (Üye)
• Adriana D. Kugler (Üye)
• Christopher J. Waller (Üye)

İlk olarak 5 Şubat 2018 günü dört yıllık dönem için FED Yönetim Kurulu Başkanı olarak görevlendirilen Jerome H. Powell 23 Mayıs 2022’de yeniden atanarak ikinci dört yıllık dönem için yemin etti. Powell FED’in başlıca para politikası oluşturma organı Federal Açık Piyasa Komitesi’nin de Başkanlığını sürdürmektedir.

Şubat 1953'te Washington, D.C.'de doğan Powell 1975'te Princeton Üniversitesi'nden siyaset alanında AB derecesi ve 1979'da Georgetown Üniversitesi'nden hukuk diploması aldı. Powell bu dönemde Georgetown Law Journal'ın da Genel Yayın Yönetmenliği görevini sürdürdü. FED’in başkanlığına atanmadan önce Washington D.C.'deki Bipartisan Policy Center'da misafir öğretim üyesi olan, burada federal ve eyalet mali konularına odaklanan FED Başkanı, 1997'den 2005'e kadar da Carlyle Group'un ortağıydı.

Jerome H. Powell, Başkan George H.W. Bush döneminde ABD Hazine Bakanlığı'nda Müsteşar Yardımcısı ve Müsteşar olarak görev yapmış; finansal kurumlar, Hazine borç piyasası ve ilgili alanlardaki politikalardan sorumlu olmuştu. Bush yönetimine katılmadan önce ise New York'ta avukat ve yatırım bankacısı olarak çalışmıştı.

Kurumsal yönetim kurullarındaki hizmetlerine ek olarak Princeton Üniversitesi'ndeki Bendheim Finans Merkezi ve Washington, DC ile Maryland Doğa Koruma dâhil olmak üzere hayır kurumları ve eğitim kuruluşlarının yönetim kurullarında da görev alan Powell evli ve üç çocuk babası.

2022 yılında toplam 8 FED toplantısı gerçekleştirildi. Bir önceki yılın kasım ayında varlık azaltım kararını açıklayan ABD Merkez Bankası Mart 2022’de ilk faiz artırımını gerçekleştirdi. Daha önceki son artırım Kasım 2018’de gerçekleşmişti. Mart 2022’deki toplantısında faizleri 25 baz puan artıran FED, yılın geri kalanı için 6 artış daha yapacağına dair sinyaller verdi. Kuruluş 2022 Aralık ayında faiz artırım hızını yavaşlattı. 2023 yılının ortasında bu artışları sonlandıracağı beklenen kuruluşun, yıl boyunca gerçekleştirdiği toplantıların detaylarını aşağıdaki tabloda* görebilirsiniz:

FED Faiz Kararı ABD bankaları arasındaki gecelik borçlanma faizi oranlarıdır. Bu oranlar Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) tarafından kararlaştırılır. Komite yıl içinde 8 kez toplanır ve finansal durum değerlendirmesi gerçekleştirir.

FED faiz kararları yıl boyunca 8 kez gerçekleştirilen FOMC toplantılarında alınır ve toplantıyı takip eden günlerde yayınlanır. 2024 yılı için planlanan toplantı tarihleri şöyle:

• 19 - 20 Mart
• 30 Nisan - 1 Mayıs
• 11 - 12 Haziran
• 30 - 31 Temmuz
• 17 - 18 Eylül
• 6 - 7 Kasım
• 17 - 18 Aralık

FED faiz oranı artışı doların değer kazanmasını sağlar, dolayısıyla küresel çapta bir etkisi vardır. Faiz oranı artışı göstergesi dolar ve petrol fiyatlarındaki değişimdir. Bu değişim FED’in faiz artışı yapacağına dair bir beklentinin varlığını gösterir. Beklenti psikolojisi ve ardından duyurulan faiz oranı artışı, gelişmekte olan piyasalarda değer kaybına yol açar. Bununla birlikte doların değeri ve dolayısıyla gösterilen talep de artar. Altın, dolar ile ters orantılı olarak hareket eden bir finansal enstrümandır. Faiz oranının artışı altının değerinin düşmesine yol açar. Yükselen faiz oranı borsadaki şirketlerin borçlanma maliyetini artırdığı için piyasalarda da bir değer kaybı görülebilir. Kripto para faiz oranı artışından doğrudan etkilenmez. Bununla birlikte kripto paraya talep azalması olabilir ve bu varlık değer kaybı yaşayabilir.

ABD Merkez Bankası’nın faiz düşürme kararı ilk etapta doları etkileyecektir. Faiz düşüşü doların değer kaybetmesi ve elden çıkarılması ile sonuçlanır ancak bu sonuç kısa ve orta vadelidir. Doların kısa ve orta vadeli düşüşü, ons altın fiyatında değer artışı sağlar. Altın özellikle Türk yatırımcı için birincil finansal varlıklar arasında yer alır. Dolayısıyla dolardaki fiyat düşüşü altın fiyatlarını olumlu yönde etkiler.

Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası’nın faiz kararlarının bütün dünyayı etkilemesinin en önemli nedeni, ülkenin dünyanın en büyük ekonomileri arasında ilk sırada olmasından dolayıdır. FED’in kararları temelde doların değeri ile ilgilidir. Dünyanın en güçlü para birimindeki dalgalanmalar, küresel çapta dolar üzerinden ticareti etkiler. Bununla birlikte ABD haricindeki ülkelerdeki emtiaların dolar bazında değerlemelerinde değişiklikler gözlenir. Bu durum ABD haricindeki diğer ülkelerin ekonomilerinde de etkilenmeye yol açar.

Yatırım yaparken FED açıklamalarının yarattığı etkiyi de göz önünde bulundurmak önem taşır. Bu bağlamda güncel haberleri takip etmek aynı zamanda makro ve mikro temel analizleri doğru şekilde yapmak gerekir. Tarihsel veriler ve geleceğe dair uzman öngörüleri yatırımlarınızı değerlendirmeniz için oluşturmanız gereken stratejileri belirlerken avantaj sağlar. Gedik Yatırım olarak Yurt Dışı Piyasalara yönelik rapor ve analizlerine ulaşmak için tıklayın!

Kaynakça:

• What Is the U.S. Federal Reserve? | Council on Foreign Relations (cfr.org)
• federalreserve.gov/aboutthefed/files/the-fed-explained.pdf#page=8
• The Fed - Meeting calendars and information (federalreserve.gov)
• Federal Reserve Board - Federal Reserve issues FOMC statement
• FED TOPLANTI TARİHLERİ 2023: Mart ayı FED faiz kararı ne zaman açıklanacak, hangi tarihte? - Finans haberlerinin doğru adresi - Mynet Finans Haber
• The Fed - Monetary Policy: (federalreserve.gov)
• The Fed - March 21-22, 2023 FOMC Meeting (federalreserve.gov)
• Fed faizi beklentiler dahilinde artırdı, artışlara devam sinyali verdi - Bloomberg HT
• The Fed - Monetary Policy: (federalreserve.gov)
• The Fed - May 2-3, 2023 FOMC Meeting (federalreserve.gov)
• FED FAİZ KARARI açıklandı! 2023 Mayıs ayı FED faiz kararı ne oldu? 2023 toplantı takvimi - Finans haberlerinin doğru adresi - Mynet Finans Haber
• The Fed - Monetary Policy: (federalreserve.gov)
• Federal Reserve Board - Federal Reserve issues FOMC statement
• SON DAKİKA: FED FAİZ KARARI BELLİ OLDU! 2023 Haziran FED faiz kararı ne oldu? İşte ABD Merkez Bankası kararı - FotoHaber - Ekonomi (sabah.com.tr)
• The Fed - Monetary Policy: (federalreserve.gov)
• Federal Reserve Board - Federal Reserve issues FOMC statement
• Fed faizi 22 yılın en yüksek seviyesine çıkardı - Bloomberg HT
• The Fed - Monetary Policy: (federalreserve.gov)
• Federal Reserve Board - Federal Reserve issues FOMC statement
• Fed faiz kararını açıkladı! 20 Eylül 2023 Fed kararı - Para Haberleri (haberturk.com)
• The Fed - Monetary Policy: (federalreserve.gov)
• Federal Reserve Board - Federal Reserve issues FOMC statement
• Fed'den sıkılaştırma sinyali - Bloomberg HT
• The Fed - Monetary Policy: (federalreserve.gov)
• Federal Reserve Board - Federal Reserve issues FOMC statement
• https://sputniknews.com.tr/20231213/fed-faiz-kararini-acikladi-1078437800.html
• The Fed - Monetary Policy: (federalreserve.gov)