Forward İşlemleri Nedir?

Finans ve yatırım uygulamaları arasında sıkça sorulan forward işlemi nedir konusu temelde ileriye dönük bir strateji oluşturmak olarak düşünülebilir. Kavramın kendisini daha iyi açıklayabilmek için öncelikle forward kelimesinin finans ekosistemindeki anlamını aydınlığa kavuşturmak gerekir. Para ve ilgili bileşenlerin olduğu piyasalarda forward ne demek şöyle yanıtlamak mümkün: Bu terim genellikle gelecekteki bir tarihte işlem yapma anlaşmalarını tanımlamak için kullanılır. Forward işlemler terimi ise vadeli işlemler olarak Türkçeye çevrilebilir. Finansta vadeli sözleşme veya kısaca vadeli işlem iki taraf arasında sözleşme olarak kararlaştırılan fiyattan belirli bir gelecekteki zamanda bir varlık satın almak veya satmak için yapılan standartlaştırılmamış bir sözleşmedir ve bu da onu bir tür türev araç haline getirir.

Örneğin petrol endüstrisinde, belirli sayıda varil petrol satmak için vadeli bir sözleşmeye girmek, petrol fiyatlarındaki olası aşağı yönlü dalgalanmalara karşı koruma sağlamak için kullanılabilir. Vadeli işlemler ayrıca büyük uluslararası satın alımlar yaparken döviz kurlarındaki değişikliklere karşı korunmak için de yaygın olarak kullanılır. Vadeli piyasa bir finansal aracın veya varlığın gelecekteki teslimat için fiyatını belirleyen tezgah üstü bir pazardır. Vadeli piyasalar, bir dizi aracın ticareti için kullanılır, ancak terim öncelikle döviz piyasasına atıfta bulunularak kullanılır.

Vadeli piyasalarda yapılan forward işlemler ise gelecekte belirli bir tarih ve fiyattan varlığın satın alınmasına veya satılmasına dair yapılan sözleşmelerdir. Forward işlem sözleşmeleri ve gerçekleştirilen işlemler, taraflar arasında özel olarak düzenlenir ve borsada işlem görmez. Bu tür uygulamalar genel olarak borsada risk yönetimi amacıyla kullanılır.

Forward işlemi ne demek sorusunu yanıtlamak için bu işlemlerin nasıl yapıldığını da detaylı olarak açıklamak gerekir. Finansal piyasalardaki standartlaştırılmamış ve borsada işlem görmeyen forward nedir ve forward işlemleri hangi prosedürel akış ile uygulanır, detaylarıyla şöyle sıralamak mümkün:

1. Taraflar Arasında Anlaşma: İki taraf (örneğin bir alıcı ve satıcı) vadeli sözleşmenin şartlarını müzakere eder. Müzakereye temel varlık, sözleşme büyüklüğü, fiyat (vadeli fiyat) ve yerleşim tarihi dahildir. Sözleşmenin şartları, her iki tarafın özel ihtiyaçlarını karşılamak üzere özelleştirilir ve esnetilebilir; böylece özel risk yönetimi çözümlerine olanak tanınmış olur.

2. Sözleşme İçerik Hazırlığı: İşlem yapılacak varlığın ne olduğu netleştirilir. Ayrıca vadeli fiyat ve hesaplaşma tarihi de sözleşmede yer alır. Maddelerin belirlenmesinde tarafların karşılıklı mutabakatı önem taşır.

3. Belgeleme: Vadeli sözleşmenin şartları ve tarafların yükümlülükleri ana hatlarıyla, yazılı olarak belgelenir. Her iki tarafı korumak için temerrüt, uyuşmazlık çözümü ve diğer yasal konular da belgeye eklenir.

4. Ön Ödeme: Opsiyon sözleşmelerinin aksine vadeli sözleşmeler genellikle ön ödeme veya prim gerektirmez. İşlem kararlaştırılan tarihte sonuçlandırılır.

5. Piyasa Değerine Göre Değerleme: Vadeli sözleşmeler, vadeli işlem sözleşmeleri gibi günlük olarak piyasaya göre değerlenmese de taraflar riski ve teminat gereksinimlerini yönetmek için sözleşmenin piyasa değerini periyodik olarak değerlendirebilir.

6. Hesaplaşma: Hesaplaşma tarihinde, satıcı varlığı alıcıya teslim eder ve alıcı kararlaştırılan fiyatı öder. Bu durum, emtia ve döviz vadeli işlemlerinde yaygındır. Alternatif olarak bazı vadeli sözleşmeler nakit olarak kapatılır. Vadeli fiyat ve varlığın piyasa fiyatı arasındaki farkı taraflardan biri diğerine öder.

7. Risk Yönetimi: Vadeli sözleşmeler genellikle koruma amaçlı kullanılır. Örneğin, gelecekte yabancı para almayı bekleyen bir şirket, döviz kurunu sabitlemek ve döviz riskini azaltmak için bir vadeli sözleşmeye girebilir. Vadeli sözleşmeler spekülatif amaçlar için de kullanılabilir ve yatırımcının, varlığın gelecekteki fiyat hareketlerine göre daha yüksek riskli stratejiler belirlemesine olanak tanır.

8. Riskler: Vadeli sözleşmeler tezgah üstü (OTC) anlaşmalar olduğundan, bir tarafın sözleşmeyi temerrüde düşürme riski vardır. Karşı taraf riski, vadeli işlemlerde önemli bir husustur. Taraflardan biri riski azaltmak için teminat talep edebilir, kredi desteği kullanabilir veya sözleşmeye bir kefil dahil edebilir.

Sonuç olarak vadeli sözleşmelerin başarılı bir şekilde yürütülmesini sağlamak için etkili dokümantasyon ve risk yönetimi uygulamaları esastır.

Forward kur hesaplama işlemi genellikle ileri tarihli döviz kurlarını hesaplamak için kullanılır. Forward kur hesaplanırken spot kur, faiz oranları ve vadeye kalan gün sayısı gibi değişkenler dikkate alınarak yapılır. Forward işlemi ileri tarihli döviz kurlarını belirlemek için kullanılan bir dizi formül kullanılır. Vadeli sözleşmeye giren ve alıcı - satıcı taraflarınca kabul edilen varlık sözleşmenin başında piyasa koşulları henüz değişmediği için 0 olarak değerlendirilir. Vadeli sözleşmenin değeri varlığın fiyat dalgalanmalarına göre negatif veya pozitif olabilir.

Sıfır temettü varsayan vadeli fiyat formülü aşağıdaki gibidir:

Formülde yer alan bileşenler şöyledir: 

• F= Sözleşmenin vadeli fiyatı
• = Varlığın cari spor fiyatı
• e= 2,7183 ile yaklaşık olarak hesaplanan matematiksel irrasyonel sabit
• r = Vadeli sözleşmenin ömrüne uygulanan risksiz oran
• T = Yıllar cinsinden teslimat tarihi

Bu hesaplamayı bir örnekle daha kolay şekilde anlatmak mümkündür: A yatırımcısı, şu anda 1.000 dolardan işlem gören bir yatırım varlığı için vadeli sözleşme yapmayı düşünüyor. A’nın ülkesindeki risksiz oran %4'tür. Bu varlığın vadeli fiyatı şu şekilde hesaplanabilir:

F = 1.000 $ x e^(0,04 x 1)

F = 1.040,81 $

Hesaplamada taşıma maliyeti veya varlıkta temettü gibi detaylar varsa bu hesaplama değişkenlik gösterir.

Formül için kullanılan kaynak : https://corporatefinanceinstitute.com/resources/derivatives/forward-price

Forward işlemi nasıl yapılır sorusunu hangi mal varlıkları üzerinden yapıldığına dair açıklamalarla geliştirmek mümkün. Forward işlemler genellikle döviz kuru, emtia, hisse senedi ve faiz oranları gibi çeşitli mal varlıkları üzerinden yapılabilir. Uygulamalarda farklılaşan forward işlemleri nedir sorusunu da hangi varlık üzerinden işlem yapıldığına dair bilgileri ile yanıtlayabiliriz.

Forward işlemlerinin sıkça yapıldığı varlıklar şunlardır:

• Emtialar: Tarım ve hayvancılık ürünleri, enerji emtiaları, değerli metaller.
  
  
• Para Birimleri: Vadeli sözleşmeler döviz piyasasında döviz riskine karşı korunmak için yaygın olarak kullanılır.
  
  
• Faiz Oranları ve Araçları: Vadeli faiz oranı anlaşmaları tarafların gelecekteki bir tarihte borçlanma veya borç verme için bir faiz oranını sabitlemelerini sağlar. Bu uygulama genellikle bankalar ve finans kuruluşları tarafından faiz oranı riskini yönetmek için kullanılır.
  
  
• Hisse Senetleri: Vadeli sözleşmeler, bireysel hisse senetleri üzerinde yapılabilir ve yatırımcıların gelecekteki bir tarihte hisse senedi alım satımı için bir fiyatı sabitlemelerine olanak tanır.
  
  
• Tahviller: Faiz oranı değişikliklerine karşı korunmak için devlet ve kurumsal tahviller üzerinde vadeli sözleşmeler yapılabilir.
  
  
• Türevler: Vadeli sözleşmeler, tarafların gelecekte satın alınması veya satılması konusunda anlaşmalarına olanak tanıyan opsiyonlar üzerine yapılandırılabilir.
  
  
• Gayrimenkul: Bu sözleşme türü gelecekteki satın alma veya satış için bir mülkün fiyatını sabitlemek amacıyla gayrimenkul işlemlerinde kullanılabilir.
  
  
• Diğer Finansal Araçlar: Tarafların farklı finansal araçlara dayalı nakit akışlarını değiştirdiği takas anlaşmalarında da vadeli sözleşme uygulanabilir.

Forward işlemlerin tezgah üstü olması, nitelikleri ve sözleşmeleri dolayısıyla çok dikkatli şekilde uygulanması gerekir. Yatırımlarınızda risk toleransınıza göre strateji belirlerken Gedik Yatırım’ın çeyrek asırlık tecrübe ve uzmanlığından faydalanabilirsiniz. Yatırım hesabınızı görüntülü görüşme ile dakikalar içinde açmak için tıklayın.