BIST 100
Sermaye Artırımı Çeşitleri Nelerdir?
Sermaye Artırımı Çeşitleri Nelerdir?
Hangi sektörde olursa olsun, şirketlerin faaliyetlerini sürdürebilmeleri için süreklilik sağlayan kaynaklara ihtiyacı var. Bu kaynakları sağlamanın akla gelen ilk yöntemlerinden biri sermaye artırımı… Sermaye artırımı bir şirketin ihtiyaçlarına yönelik mali ve ekonomik yapısını iyileştirmesi, güçlendirmesi için yapılan bir işlem.
Bir şirket finansal durumu, hedefleri ve piyasa koşullarını da göz önünde bulundurarak sermaye artırımını iki şekilde yapabilir: Bedelli ve bedelsiz sermaye artırımı. Sermaye artırımının nasıl yapılacağına karar verilme aşamasında ise yine dikkat edilmesi gereken bazı faktörler var.
- Finansal durum: Kârlılık, nakit akışı, borç düzeyi ve varlıkların değeri gibi finansal göstergeler, sermaye artırımı için şirketin ne kadar kaynağa ihtiyaç duyduğunu belirler. Şirketin mevcut finansal durumunun değerlendirilmesi büyük önem taşır.
- Finansman ihtiyacı: Sermaye artırımının hangi amaçla yapılacağı da üzerinde düşünülmesi gereken bir konudur. Büyüme, yeni proje finansmanı, borç ödeme veya işletme sermayesi gibi farklı amaçlar için sermaye artırımı yapılabilir.
- Hissedarların tercihleri: Hissedarların bu konudaki tercihlerini değerlendirmek önemlidir. Bedelli sermaye artırımı, mevcut hisse senedi sahiplerinin yeni hisse senetleri için ödeme yapmalarını gerektirebilir. Bedelsiz sermaye artırımı ise hissedarların ek sermaye yatırımı yapma zorunluluğu olmadan hisse oranlarının sulandırılmasına (seyrelmesine) neden olabilir.
- Piyasa koşulları ve zamanlama: Piyasada yüksek hisse değerleri veya yatırımcı ilgisi varsa bedelli sermaye artırımı daha doğru bir tercih olabilir ancak düşük hisse değerleri veya zayıf piyasa koşullarında bedelsiz sermaye artırımı düşünülebilir.
- Yönetim ve yönetim kurulu kararı: Uzun vadeli stratejiler ve finansal hedefleri belirlemek için yönetim kurulu kararları da sermaye artırımı seçiminde etkilidir.
- Hukuki süreçler: İki tür sermaye artırımı da belirli hukuki süreçleri ve izinleri gerektirebileceği için hazırlık yapmak ve yükümlülükleri yerine getirmek gereklidir.
Tüm bu faktörler değerlendirildikten sonra şirketler sermaye artırımını bedelli mi yoksa bedelsiz mi olarak yapacaklarına karar verirler. Kabaca, şirketlerin dış kaynak kullanarak yaptığı sermaye artırımına “Bedelli Sermaye Artırımı”; kendi kaynaklarını kullanarak yaptığı sermaye artırımına “Bedelsiz Sermaye Artırımı” denir. Şimdi bu konuyu biraz daha açalım.
Bedelli sermaye artırımı işleminin kilit noktası, şirketlerin hissedarlarından ilave yatırım alması. Burada mevcut hissedarlar şirkete ilave bedel koyarak ödenmiş sermayeyi artırır. Bu da hisse sayısının artmasına sebebiyet verir. Diğer bir deyişle şirket yeni pay ihraç eder. Bu payların bir bedel karşılığında satılması ile sermaye artırımı işlemi gerçekleşmiş olur ve hisse sayısında bir artış yaşanır.
Sermaye artırımı için çıkarılan payları şirket ortakları, rüçhan hakkına (öncelik hakkı) sahip olmaları nedeni ile öncelikli alma hakkına sahip olurlar. Mevcut hissedarlar, çıkarılan payların bedelini nakit olarak ödemek koşulu ile şirketteki payları oranında hisse senedi satın alabilirler. Hisse senedi sahipleri eğer ihraç edilen yeni payları almak istemezlerse, bu durumda rüçhan haklarını kupon pazarı ile satabilirler. (Rüçhan hakkı kupon pazarı; yeni pay alma hakkı kuponlarının hisse senedinden bağımsız olarak alınıp satılabildiği borsa pazarıdır.)
Bedelli sermaye artırımı yapılmasının şirkete ve hisse senedi sahiplerine sağladığı avantajlar var elbette. Örneğin, bedelli sermaye artırımından sonra şirketin hem değeri hem de hisse senetlerinin değeri değişir. Bu da şirket ve hisse senedi sahipleri için olumlu bir durumdur diyebiliriz.
Bedelli sermaye artırımının şirketler açısından yararları şunlardır:
- Mevcut hissedarlar korunur ve yeni sermaye çekme olanağı oluşur.
- Finansal istikrar sağlanır ve şirketin borç yükü azalır.
- Yeni yatırımcılar çekilir.
- Büyüme stratejileri uygulanabilir.
Bedelli sermaye artırımının yatırımcılar açısından avantajları arasında ise şunları sayabiliriz:
- Hisse senetlerinin daha çok getiri sağlama potansiyeli oluşur.
- Daha iyi likidite sağlanır, finansal istikrar da yatırımcılar için olumlu bir durumdur.
- Şirketin büyüme potansiyeli, hissedarların kazanç sağlayabileceği bir olasılıktır.
- Hisse senetlerinin performansının artması söz konusu olabilir.
- Bedelli sermaye artırımı şirketlerin faaliyetleri hakkında daha şeffaf olmalarını gerektirir, bu da yatırımcılar açısından olumlu bir durumdur.
Bedelli sermaye artırımı yapmayı planlayan şirketler, Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) başvurmalıdır. Ayrıca, şirketler hisse senetlerini satışa çıkarırken bu kararlarını açıklama yükümlülüğüne sahiptirler. SPK, genellikle 1 ila 4 ay arasında değişen bir inceleme sürecinin ardından sermaye artırımına onay verebilir veya ret kararı alabilir.
Bedelli sermaye artırımı sonrasında hissenin tespiti için Sermaye Artırımı Hesaplayıcı aracımızı kullanabilirsiniz.
Bedelsiz sermaye artırımı, hisse senedi sahiplerinin ya da diğer kişilerin şirketlere herhangi bir nakit ödeme yapmadan sermayesini artırması demek. Bu işlemde şirketin varlıklarında bir değişiklik olmaz, çünkü sermaye artışının sebebi şirketin iç kaynakları veya elde edilen kârdır. Şirketin hisse sayısı artar, zira geçmiş yıl kârları ödenmiş sermayeye transfer edilir. Başka bir deyişle bedelsiz sermaye artırımında herhangi bir ücret veya bedel ödenmeden yeni hisse senetleri ihraç edilir. Hisselerin sayısı artar ve bedelsiz sermaye artırımı oranında düşüş yaşanır.
Kısacası bedelsiz sermaye artırımının şirketlere hisse senedi sahipleri ya da başka kişiler tarafından herhangi bir bedel ödenmeden yapılan sermaye artırımı işlemi olduğunu söyleyebiliriz. Şirketlerin yeniden değerlenme artışı, yedekler, iştirak, duran varlık satış kârları ve emisyon primi gibi iç kaynaklarını kullanarak yaptıkları sermaye artırımı da bu tanım içine girer. Bu durumda hisse senedi sahiplerinin cebinden para çıkmaz. Şirket kaynakları kullanılarak sermaye artırımı yapılmasının yanında ek kaynak istenmeden, bedelsiz olarak şirket ortaklarına hisse senedi dağıtımı yapılır.
Bedelsiz sermaye artırımı şirketlerin enflasyon ile mücadele etmede kullandığı önemli savunma yöntemlerinden biri. Enflasyon karşısında şirket sermayesinin erimemesi için bu işlem gerçekleştirilebilir. Zira bedelsiz sermaye artırımında şirketin kaynak bulma sıkıntısı yoktur.
Bedelsiz sermaye artırımının şirketlere sağladığı en büyük avantajlardan biri vergidir. Özellikle iştirak ve duran varlık satış kârı kalemleri ve emisyon primi ile yapılan bedelsiz sermaye artırımı vergi avantajı sağlar.
Bunun yanı sıra bedelsiz sermaye artırımının şirketlere sağladığı faydalar arasında şunları sayabiliriz:
- Hisse senedi sahiplerinin cebinden nakit çıkışı olmadan hisse senedi sayısı artırılabilir.
- Eldeki nakit korunur ve yeni hisse senedi sahiplerinin şirketlerine olan bağı artar.
- Hisse senetlerinin dağılımı daha dengeli ve adil olabilir.
- Şirketler bedelsiz sermaye artırımı ile kaynak yaratma yeteneğine katkıda bulunabilir.
Yatırımcılar açısından bedelsiz sermaye artırımının pek çok avantajı vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
- Mevcut hissedarlar yeni hisse senetlerini bedelsiz alacağı için hisse senetlerinin değeri arttığında portföylerinin de değeri artar.
- Yeni hisse senetleri, mevcut hisse senetlerine ek olarak verileceği için mevcut hissedarların toplam mülkiyet payı artar.
- Yatırımcılar yeni hisse senetlerini istedikleri gibi alıp satabilirler. Bu da daha fazla hisseye yatırım yapmalarına olanak sağlar.
- Eğer şirket bedelsiz sermaye artırımı yaparken aynı zamanda temettü miktarını (kârdan pay alma hakkı) da artırırsa, hissedarlar da temettü gelirini artırabilirler. Bu da ek getiri sağlayabilir.
Sermaye artırımı ve yatırım dünyası hakkında bilmeniz gereken tüm kavramlara Yatırımcı Sözlüğümüzden ulaşabilirsiniz.
Gedik Yatırım’da hesabınızı açarak sermaye artırımı amacıyla hisse senedi alım satım işlemlerinizi kolaylıkla yapabilirsiniz. Gedik Yatırım hesabınızla alt limitsiz hesap açma, alanında uzman ekiplerimiz tarafından hazırlanan günlük bülten ve analizlere erişme ve size özel yatırım temsilcinizle görüşme yapma gibi pek çok avantajdan faydalanabilirsiniz. Gedik Yatırım’da hızlı ve kolayca hesap açarak işlemlerinizi gerçekleştirebilmek için tıklayın.
İnternet sitemizde yapılan bu paylaşımlar, yalnızca bilgilendirme amaçlı olup herhangi bir şekilde yatırımcılara telkinde bulunma, yatırımcıları yönlendirme yahut yatırımcılara kar/zarar vaadi verme şeklinde yorumlanamaz.