BIST 100
Yatırım Fonu Alım-Satım Kazancı Gelirlerinin Vergilendirilmesi
Yatırım Fonu Katılma Belgesi ve Borsa Yatırım Fonu Katılma Belgesi Alım-Satım Kazancı (Kar Payı ve Fona İade) Gelirlerinin Vergilendirilmesi
Yatırım Fonu Katılma Belgeleri ve Borsa Yatırım Fonu Katılma Belgelerinin alım-satım kazancı, yatırımcılar için portföylerini çeşitlendirirken önem arz eder. Bu belgeler, fonların getirilerinden pay alma imkanı sunarken; elde edilen kazançların vergilendirilmesi süreci, yatırımcıların doğru adımlar atmasını gerektiren bir labirenti andırıyor. Bu labirentte doğru yolu bulmak için, hukuki dayanaklar ve mevzuatın derinliklerine inelim.
Yatırım Fonu Katılma Belgeleri, Türkiye’de Gelir Vergisi Kanunu ve ilgili tebliğler çerçevesinde vergilendirilmektedir. Bu belgelerden elde edilen kazançlar, "menkul sermaye iradı" olarak kabul edilir ve yatırımcıların vergilendirme esasları bu tanım üzerinden şekillenir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 75. maddesine göre, menkul sermaye iradları arasında yer alan yatırım fonu katılma belgeleri ve borsa yatırım fonu katılma belgelerinden elde edilen kazançlar, belirli bir istisna tutarının üzerindeyse vergiye tabi tutulur. Bu istisna limiti her yıl Maliye Bakanlığı tarafından yeniden belirlenir.
Yatırım fonlarından elde edilen kazançlar üzerinden uygulanan stopaj, verginin kaynağında kesilmesi anlamına gelir. Yatırımcılar için bu durum, elde edilen gelirin vergilendirilmesi sürecini kolaylaştırır çünkü vergi, fon yöneticisi tarafından otomatik olarak kesilir ve yatırımcının vergi dairesine beyan etmesi gereken bir durum ortadan kalkar.
Yatırım fonu katılma belgeleri, içerdikleri varlıkların türüne göre değişken veya sabit getirili olarak sınıflandırılabilir. Bu ayrım, elde edilen kazançların vergilendirilme oranlarını etkileyebilir. Sabit getirili menkul kıymetlerden elde edilen gelirler genellikle daha düşük stopaj oranlarına tabi tutulurken, değişken getirili menkul kıymetler yüksek oranlarda vergilendirilebilir.
Yatırım Fonu Katılma Belgesi ve Borsa Yatırım Fonu Katılma Belgesi Alım-Satım (Kar Payı ve Fona İadesi) Kazancı Gelirlerinin Vergilendirilmesi ile İlgili Yükümlülükleri aşağıda bulabilirsiniz.
Tam Mükellef Gerçek Kişi ve Dar Mükellef Gerçek Kişi (*2)
Aşağıda belirtilen durumlar haricinde %10 stopaja tabidir.
- 12.2020 ile 30.04.2024 tarihi (bu tarih dahil) arasında iktisap edilen yatırım fonlarından elde edilen gelir ve kazançlara %0 oranında stopaj uygulanacaktır. (Değişken, karma, eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında “döviz” ifadesi geçen yatırım fonlarından elde edilen gelirleri kapsamamaktadır.)
- Devamlı olarak fon toplam değerinin en az %80’i BIST’te işlem gören hisse senetlerinden oluşan hisse senedi yoğun fonlardan elde edilen kazançlar için stopaj oranı %0 olarak belirlenmiştir (MKYO hisse senetleri hariç).
- Sürekli olarak portföyünün en az %51'i BİST'de işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının, 1 yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar stopaja tabi değildir.
- İki yıldan fazla süreyle elde tutulan Girişim Sermayesi Yatırım Fonu ve Gayrimenkul Yatırım Fonu katılma paylarından elde edilen kazançlar için stopaj oranı %0’dır.
- Stopaj nihai vergidir.
- Beyan edilmez.
- Dar Mükellef Gerçek Kişiler için, Çifte vergilemeyi önleme anlaşması hükümlerinin dikkate alınması gerekmektedir.
Tam Mükellef Kurum
Aşağıda belirtilen durumlar haricinde %10 stopaja tabidir.
- 12.2020 ile 30.04.2024 tarihi (bu tarih dahil) arasında iktisap edilen yatırım fonlarından elde edilen gelir ve kazançlara %0 oranında stopaj uygulanacaktır. (Değişken, karma, eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında “döviz” ifadesi geçen yatırım fonlarından elde edilen gelirleri kapsamamaktadır.)
- Hisse senedi yoğun fonların katılma belgelerinin elde çıkarılmasından elde edilen kazançlar için stopaj oranı %0'dır.
- Sürekli olarak portföyünün en az % 51'i BİST'de işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının, 1 yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar stopaja tabi değildir.
- İki yıldan fazla süreyle elde tutulan Girişim Sermayesi Yatırım Fonu ve Gayrimenkul Yatırım Fonu katılma paylarından elde edilen kazançlar için stopaj oranı %0’dır.
- Devamlı olarak fon toplam değerinin en az %80’i BIST’te işlem gören hisse senetlerinden oluşan hisse senedi yoğun fonlardan elde edilen kazançlar için stopaj oranı %0 olarak belirlenmiştir (MKYO hisse senetleri hariç).
- Sermaye şirketleri (*3) tarafından elde edilen kazançlar %0, diğer kurumsal yatırımcıların kazançları ise %10 oranında stopaja tabidir.
- Elde edilen kazanç, kurumlar vergisi beyannamesine ilave edilir. Katılma belgelerinin elden çıkartılmasından sağlanan kazanç üzerinden tevkif suretiyle ödenen vergiler, beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilir.
- Tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonlarının katılma paylarının fona iadesinden elde edilen kazançlar kurumlar vergisi beyannamesine dahil edilir ancak iştirak kazançları istisnası uygulanarak ödenmesi gereken kurumlar vergisini etkilemez. Söz konusu fonların 3. kişiye satışından elde edilen kazançların %75'i kurumlar vergisinden istisnadır.
Dar Mükellef Kurum (*1-2)
Aşağıda belirtilen durumlar haricinde %10 stopaja tabidir.
- 12.2020 ile 30.04.2024 tarihi (bu tarih dahil) arasında iktisap edilen yatırım fonlarından elde edilen gelir ve kazançlara %0 oranında stopaj uygulanacaktır. (Değişken, karma, eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında “döviz” ifadesi geçen yatırım fonlarından elde edilen gelirleri kapsamamaktadır.)
- Hisse senedi yoğun fonların katılma belgelerinin elde çıkarılmasından elde edilen kazançlar için stopaj oranı %0'dır.
- Sürekli olarak portföyünün en az % 51'i BİST'de işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının, 1 yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar stopaja tabi değildir.
- İki yıldan fazla süreyle elde tutulan Girişim Sermayesi Yatırım Fonu ve Gayrimenkul Yatırım Fonu katılma paylarından elde edilen kazançlar için stopaj oranı %0’dır.
- Devamlı olarak fon toplam değerinin en az %80’i BIST’te işlem gören hisse senetlerinden oluşan hisse senedi yoğun fonlardan elde edilen kazançlar için stopaj oranı %0 olarak belirlenmiştir (MKYO hisse senetleri hariç).
- Sermaye şirketleri (*3) tarafından elde edilen kazançlar %0, diğer kurumsal yatırımcıların kazançları ise %10 oranında stopaja tabidir.
- Stopaj nihai vergidir.
- Çifte vergilemeyi önleme anlaşması hükümlerinin dikkate alınması gerekmektedir.
Yatırım fonu katılma belgeleri ve borsa yatırım fonu katılma belgelerinden elde edilen kazançların vergilendirilmesi, yatırımcılar için karmaşık bir süreç olabilir. Ancak mevzuatın detaylarını anlamak ve gerekli planlamaları yapmak, bu labirentten çıkış yolunu bulmak için kritik öneme sahiptir. Yatırımcıların, bu süreçte deneyimli bir mali müşavir veya vergi danışmanıyla çalışması, doğru adımların atılmasını açısından oldukça önemlidir.
Dipnotlar:
(1) Dar mükellef kurumlar ile ilgili belirlemeler Türkiye'de işyeri ve daimi temsilcisi bulunmayan dar mükellef kurumlar açısından geçerlidir.
(2) Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları hükümleri saklıdır.
(3) Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile benzer nitelikteki yabancı kurumlar sermaye şirketidir. Yatırım fon ve ortaklıkları ile münhasıran menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracı getirileri ile değer artışı kazançları elde etmek ve bunlara bağlı hakları kullanmak amacıyla faaliyette bulunan dar mükelleflerden Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları ve yatırım ortaklıkları ile benzer nitelikte olduğu Maliye Bakanlığınca belirlenen kurumlar da söz konusu uygulamanın kapsamında değerlendirilmiştir.
İnternet sitemizde yapılan bu paylaşımlar, yalnızca bilgilendirme amaçlı olup herhangi bir şekilde yatırımcılara telkinde bulunma, yatırımcıları yönlendirme yahut yatırımcılara kar/zarar vaadi verme şeklinde yorumlanamaz.
