BIST 100
Hisse Senedi Gelirlerinin Vergilendirilmesi
Hisse Senedi Gelirlerinin Vergilendirilmesi
Hisse senetleri, şirketlerin sermayesinin belirli parçalarını temsil eden ve sahiplerine mülkiyet hakları veren menkul kıymetlerdir. Türkiye'de hisse senetlerinden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu hükümleri çerçevesinde düzenlenir. Bu gelirler, bireysel yatırımcılar için menkul sermaye iradı, kurumsal yatırımcılar için ise kurumlar vergisi kapsamında değerlendirilir.
Türkiye'de ikamet eden bireyler, hisse senetlerinden elde ettikleri kazançlar üzerinden Gelir Vergisi Kanunu'na göre vergilendirilir. Bu gelirler, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 75. maddesi uyarınca menkul sermaye iradı olarak kabul edilir. Kar payları, elde edilen temettüler bu kapsamda değerlendirilir ve Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesinde belirtilen stopaj oranlarına tabidir.
Hisse Senedi Alım-Satım Kazançları
Hisse senetlerinin alım-satımından elde edilen kazançlar, Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80. maddesi uyarınca değer artış kazancı olarak vergilendirilir.
Yatırımcıların bu kazançları hesaplarken alım ve satım tarihlerindeki maliyet ve satış değerlerini dikkate alması gerekir. Maliyet bedeli, Yİ-ÜFE endeksleri dikkate alınarak endekslenir. Endekslenmiş maliyetten satış değeri düşüldükten sonra elde edilen net kazanç, vergiye tabi tutulur.
Kurumsal yatırımcılar hisse senetlerinden elde edilen gelirleri, Kurumlar Vergisi Kanunu çerçevesinde beyan eder. Bu kazançlar, şirketin toplam gelirinin bir parçası olarak değerlendirilir ve kurumlar vergisine tabi tutulur.
BİST'te İşlem Gören Hisse Senedi* Alım Satım Kazancının Vergilendirilmesi ile İlgili Yükümlülükler
Tam mükellef gerçek kişi
- Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67. maddesi kapsamında, hisse senetleri alım satım kazançları yönünden stopaj oranı %0 olarak belirlenmiştir.
- Menkul kıymet yatırım ortaklıkları hisse senetleri alım satım kazançları %10 oranında stopaja tabidir. (Ancak bu hisse senetleri 1 yıldan fazla süre ile elde tutulursa stopaja tabi değildir).
- Stopaj nihai vergidir.
- Beyan edilmez.
Dar mükellef gerçek kişi (*2)
- Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67. maddesi kapsamında, hisse senetlerinin alım satım kazançları yönünden stopaj oranı %0 olarak belirlenmiştir.
- Menkul kıymet yatırım ortaklıkları hisse senetleri alım satım kazançları %10 oranında stopaja tabidir. (Ancak bu hisse senetleri 1 yıldan fazla süre ile elde tutulursa stopaja tabi değildir).
- Stopaj nihai vergidir.
- Beyan edilmez.
Tam mükellef kurum
- Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67. Maddesi kapsamında, hisse senetlerinin alım satım kazançları stopaj oranı %0 olarak belirlenmiştir. Menkul kıymet yatırım ortaklıkları hisse senetleri alım satım kazançları sermaye şirketleri (*3) için %0, diğer kurumsal yatırımcılar için %10 oranında stopaja tabidir. (Ancak bu hisse senetleri 1 yıldan fazla süre ile elde tutulursa stopaja tabi değildir).
- Hisse senedi alım satım kazançları kurum kazancına dahil edilir. (Şartları sağlıyorsa %75 oranında kurumlar vergisi iştirak satış kazancı istisnası uygulanabilir).
- Stopaja tabi tutulmuş olması halinde yıllık beyannamede mahsup edilebilir. Kaynakta kesilen stopaj hesaplanan vergiden mahsup edilir. Mahsup edilemeyen kısmı iade edilir.
Dar mükellef kurum (*1-2)
- Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67. maddesi kapsamında, hisse senetlerinin alım satım kazançları stopaj oranı %0 olarak belirlenmiştir. Menkul kıymet yatırım ortaklıkları hisse senetleri alım satım kazançları sermaye şirketleri (*3) için %0, diğer kurumsal yatırımcılar için %10 oranında stopaja tabidir. (Ancak bu hisse senetleri 1 yıldan fazla süre ile elde tutulursa stopaja tabi değildir).
- Stopaj nihai vergidir.
- Beyan edilmez.
*1.1.2006 tarihinden sonra iktisap edilmiş hisse senetleri
BİST'te İşlem Görmeyen Hisse Senedi Alım Satım Kazancının Vergilendirilmesi ile İlgili Yükümlülükler
Tam mükellef gerçek kişi
- Gelir Vergisi Kanunu’nun genel vergileme hükümlerine göre beyan edilecektir.
- Kazancın safi tutarının hesaplanması sırasında, iktisap bedeli, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere ÜFE artış oranının %10 veya üzerinde olması şartıyla ÜFE artış oranıyla endekslenebilir.
- Alım satım zararları, alım satım karlarına mahsup edilir.
- Diğer alım satım kazançlarıyla birlikte beyan edilir.
- 2 yıldan fazla elde tutulan tam mükellef kurumlara ait hisse senetlerinden elde edilen kazançlar gelir vergisinden istisnadır.
Dar mükellef gerçek kişi (*2)
- Gelir Vergisi Kanunu’nun genel hükümlerine göre beyan edilecektir.
- Kur farkından doğan kazançlar vergiye tabi değildir. Kazancın safi tutarının hesaplanması sırasında, iktisap bedeli, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere ÜFE artış oranının %10 veya üzerinde olması şartıyla ÜFE artış oranıyla endekslenebilir.
- Alım satım zararları, alım satım karlarına mahsup edilir.
- Diğer alım satım kazançlarıyla birlikte beyan edilir.
- 2 yıldan fazla elde tutulan tam mükellef kurumlara ait hisse senetlerinden elde edilen kazançlar istisnadır.
Dar mükellef kurum (*1-2)
- Stopaja tabi değildir.
- Kurumlar vergisine tabi olup 15 gün içinde özel beyanname ile beyan edilir.
- Kurumlar vergisi sonrası kalan tutar %10 oranında kar dağıtımı stopajına tabidir.
- Kur farkından doğan kazançlar vergiye tabi değildir. Alış bedeli elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere ÜFE artış oranıyla endekslenebilir.
Hisse Senedi Kâr Payı (Temettü) Gelirleri
Türkiye'de hisse senedi kar payı (temettü) gelirlerinin vergilendirilmesi, özellikle Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu olmak üzere birkaç farklı kanun çerçevesinde düzenlenmiştir. Bireysel yatırımcılar açısından hisse senedi kar payları Gelir Vergisi Kanunu kapsamında 'menkul sermaye iradı' olarak sınıflandırılır ve bu kanunun ilgili maddeleri uyarınca vergilendirilir. Öte yandan, şirketlerin kar payı dağıtımları Kurumlar Vergisi Kanunu tarafından düzenlenir. Bu kanun, şirketlerin kar dağıtımlarını ve bu dağıtımların vergilendirilmesini belirleyen kuralları içerir. Ayrıca, hisse senedi kar paylarına uygulanan stopaj oranları ve diğer vergisel hususlar, Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikler ve tebliğler ile detaylandırılır. Bu mevzuat, yatırımcıların ve şirketlerin vergisel yükümlülüklerini belirleyerek, menkul kıymetler piyasasının düzenli işleyişini sağlamada önemli bir role sahiptir.
MKYO ve GYO Hariç Hisse Senedi Kâr Payı Gelirlerinin Vergilendirilmesi ile İlgili Yükümlülükler
Tam mükellef gerçek kişi
- Kar dağıtan kurum tarafından %10 oranında stopaj yapılır. (Yatırım ortaklıkları hisse senedi temettü gelirlerinde stopaj oranı %0’dır).
- Tam mükellef kurumlardan elde edilen temettü gelirinin (stopaj öncesi) yarısının, varsa tevkif suretiyle vergilendirilmiş diğer menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile birlikte toplam tutarının, 2023 yılı için geçerli olan 150.000 TL’lik beyan sınırını aşması halinde, temettü gelirinin yarısı yıllık beyanname ile beyan edilir. (Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 62. maddesinde belirtilen kazançlar hariç)
- Temettüyü dağıtan kurum tarafından yapılan stopajın tamamı, beyanname üzerinde hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir.
Tam mükellef kurum
- Stopaja tabi değildir.
- Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar payları kurumlar vergisinden istisnadır (KVK 5/1.a).
- Yatırım ortaklıkları hisse senetlerinden elde edilen temettü gelirleri bu istisnadan yararlanmaz. Kurumlar vergisine tabidir. (GSYO hariç diğer yatırım ortaklıkları (MKYO ve GYO))
MKYO ve GYO Hisse Senedi Kâr Payı Gelirlerinin Vergilendirilmesi ile İlgili Yükümlülükler
Tam mükellef gerçek kişi
- Kâr dağıtımı yapan kurum tarafından stopaj yapılır (%0).
- Tam mükellef kurumlardan elde edilen temettü gelirinin yarısının, varsa tevkif suretiyle vergilendirilmiş diğer menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile birlikte toplam tutarının, 2023 yılı için geçerli olan 150.000 TL’lik beyan sınırını aşması halinde temettü gelirinin yarısı yıllık beyanname ile beyan edilir.
Özetle;
Sonuç olarak, hisse senetlerinden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi, yatırımcının statüsüne ve kazancın niteliğine göre değişkenlik gösterir. Bu süreçte, yatırımcıların güncel vergi mevzuatını dikkatlice incelemeleri ve gerekirse bir vergi danışmanından yardım almaları önerilir.
(1) Dar mükellef kurumlar ile ilgili belirlemeler Türkiye'de işyeri ve daimi temsilcisi bulunmayan dar mükellef kurumlar açısından geçerlidir.
(2) Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları hükümleri saklıdır.
(3) Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile benzer nitelikteki yabancı kurumlar sermaye şirketidir. Yatırım fon ve ortaklıkları ile münhasıran menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracı getirileri ile değer artışı kazançları elde etmek ve bunlara bağlı hakları kullanmak amacıyla faaliyette bulunan dar mükelleflerden Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları ve yatırım ortaklıkları ile benzer nitelikte olduğu Maliye Bakanlığınca belirlenen kurumlar da söz konusu uygulamanın kapsamında değerlendirilmiştir.
İnternet sitemizde yapılan bu paylaşımlar, yalnızca bilgilendirme amaçlı olup herhangi bir şekilde yatırımcılara telkinde bulunma, yatırımcıları yönlendirme yahut yatırımcılara kar/zarar vaadi verme şeklinde yorumlanamaz.
© 2023 Gedik Yatırım Menkul Değerler AŞ. Tüm Hakları Saklıdır.