Şirket Türleri ve Özellikleri Nelerdir?

Türk Ticaret Kanunu’na göre iki ana başlık altında incelenen toplam beş şirket yapısı bulunur. İki ana başlığı ve bu başlıklar altındaki şirket türleri için şöyle bir sıralama yapmak mümkün:

Sermaye Şirketleri: Sermaye şirketleri, anonim, limited ve paylı komandit şirketlerini kapsar. Sermaye şirketi nedir sorusu tüm bu şirket çeşitleri arasındaki ortak özelliklerle de yanıtlanabilir. Sermaye şirketlerinin ana kaynağı gerçek veya tüzel kişilerden oluşan ortaklar tarafından yatırılan varlıklarıdır. Paydaşların her biri şirkete koymayı taahhüt ettikleri sermaye kadar sorumluluğa sahiptir. Bu tarz ortaklıklarda kişisel itibar, emek, ticari saygınlık gibi konular sermayeye dâhil edilmez. Sözleşmelerin değiştirilmesi ve yeni kararlar için oy çokluğu yeterlidir.

Şahıs Şirketleri: Adi ve kolektif şirket türleri, şahıs şirketleri başlığı altında yer alır. Şahıs şirketlerinin kuruluşu oldukça kolay ve pratiktir. Bu firmalar en az bir gerçek kişiyle kurulabilir. İster tek kişi isterse birden fazla ortakla kurulmuş olsun, tüm paydaşlar bireysel olarak gelir vergisi mükellefi olur. Dolayısıyla kâr ve zarar doğrudan ortakların sorumluluğu altındadır. Ortaklık devrinde tüm diğer paydaşların oybirliği gerekir. Ortakların oy hakkı birbirine eşittir.

Şahıs Şirketi Nedir? Şahıs Şirketi Nasıl Kurulur? daha detaylı öğrenmek isterseniz yazımızı ziyaret edebilirsiniz.

Türk Ticaret Kanunu’nda belirtildiği üzere sermaye şirketleri tanımı anonim ve limited şirket türlerini kapsayan genel bir tariftir. Sermaye şirketleri nelerdir ve onları diğer türlerden ayıran temel özellikler hangileridir şöyle sıralamak mümkün:

Sınırlı Sorumluluk: Sermaye şirketleri hangileridir sorusunun en tanımlayıcı yanıtı sınırlı sorumluluk olarak verilebilir. Bu şirket türlerinde pay sahiplerinin kişisel varlıkları koruma altındadır. Yalnızca şirkete yaptıkları yatırım miktarı kadar sorumludurlar, bu da işletmenin borçla karşılaşması durumunda onları kişisel mali yıkımdan korur.

Sermayeye Odaklanma: Bu şirket türleri hisse ihracı yoluyla daha büyük miktarlarda sermaye elde etmek için tasarlanmıştır. Bu, büyümenin ve genişlemenin finansmanına olanak tanır.

Ayrı Tüzel Kişilik: Şirket varlığını hissedarlarından bağımsız olarak sürdürür. Yani mülk sahibi olabilir, sözleşmelere girebilir ve ilgili bireylerin kişisel mali durumlarından farklı olarak borç altına girebilir.

Devredilebilir Hisseler: Hisselerin başkalarına satılmasıyla mülkiyet kolayca devredilebilir. Bu da yeni yatırımcıları çekmeyi ve potansiyel satın almaları kolaylaştırır.

Yönetim Yapısı: Şirket, faaliyetlerini denetleyen bir yönetim kurulu tarafından yönetilir. Günlük operasyonlar genellikle atanmış yöneticiler tarafından yürütülür.

Tüm bu ayırt edici özellikleri sermaye şirketleri hangileridir sorusunu da yanıtlar. Bu şirketler önemli miktarda sermaye toplamak, dış yatırım çekmek ve hissedar serveti ile şirket finansmanını birbirinden ayrı tutmak isteyen kişi ve işletmeler için popüler seçimdir.

7887 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile 1 Ocak 2024’ten en az esas sermaye tutarı 250 bin TL’ye çıkarılan anonim şirket özellikleri sermayesi paylara bölünmüş ve borçlarından sadece mal varlığıyla sorumlu olan şirket türüdür. Anonim şirket sayısı Türkiye ekonomisinde var olan toplam firmanın %13 kadarıdır. Dolayısıyla Türkiye’deki en popüler ticaret şirketleri listesinde ikinci sıradadır.

Türkiye’de en popüler sermaye şirketleri hangileri sorusu “limited” olarak yanıtlamak mümkün. Limited şirketler tüm türler arasında %82 ile öne çıkan bir kurulum oranına sahip. Anonim şirkete göre daha kolay ve hızlı kurulabilen limited şirket özellikleri arasında kurucunun kişisel mali durumunu koruyan yapısı ve tek hissedar ile kurulabilmesi gelir. Hisse senetlerinin halka açık olmaması ve dış yatırım seçeneklerini sınırlandırması ise limited şirketin özellikleri arasındaki dezavantajlı koşuldur.

Paylı komandit şirket nedir sorusu sermayenin ortaklar arasında paylara bölünmüş olmasıyla açıklanır. Bu türün en önemli özelliği sınırlı ve sınırsız sorumlu ortakların bir arada olabilmesi avantajıdır. Bu şirket türünün kuruluşu için sınırsız ve sınırlı sorumlu yetkilerini üstlenmek üzere minimum iki kişi yeterlidir. Bu kuruluş şekli komandite ve komanditer ortak nedir sorusunu da beraberinde getirir. Komandite ortak sınırsız sorumlu olandır. Yalnızca gerçek kişiler olabilir. Komanditer ortak ise gerçek veya tüzel kişi olabilir.

6102 sayılı sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) şahıs şirketleri nelerdir sorusunun yanıtını net tanımlamalarla verir. Bu tür şirketler kendileriyle aynı türdeki firmalarla, devrolundukları zaman sermaye şirketleri ve kooperatiflerle birleşebilir. TTK tarafından belirlenmiş şahıs şirketlerinin özellikleri arasında en önemlisi bu firmaların gerçek kişiler tarafından kurulmasıdır. Bu şirketlerde ortaklardan her biri ayrı ayrı şirketi yönetme hakkı ve görevini taşır. Tüm şahıs şirketi türleri için bağışta bulunmaktan kefil olmaya ve tüm ticari faaliyetlerin kararında ortakların oybirliği şarttır. Çeşitli detaylarla birbirinden ayrılan ve amacına göre kurulmuş şahıs şirket türleri için detaylı bilgileri aşağıdaki başlıklarda görebilirsiniz.

Birbiriyle karıştırılan şahıs firmaları arasında en sık sorulan adi şirket nedir sorusunun yanıtını şöyle vermek mümkün: Tüzel kişiliği olmayan ve ortakların sorumluluğunun sınırsız olduğu firmalara adi şirket denir. Adi şirket özellikleri arasında en ayırt edici olanı ortakların aktiflerinin kendilerine ait ve borçlarının da şahsi olmasıdır. Şahıs şirket türü nedir sorusu genellikle adi şirket olarak verilir. Bununla birlikte farklı şahıs şirket türleri de vardır.

TTK’na göre belirlenen kolektif şirket nedir ve özellikleri nelerdir sorusu da sıkça araştırılan konular arasında yer alır. Kolektif şirket özellikleri şirket yönetme konusunda ortakların sorumlulukları açısından adi şirkete benzer. Bununla birlikte kolektif şirketin özellikleri arasında en ayırt edici olanı bu türün sermaye şartının olmamasıdır.

Adi komandit şirket nedir sorusu da sıkça karşılaşılan konular arasında yer alır. Bu şahıs şirketi türünün sermayesi paylara bölünmüştür. Bu şirket türünde işletme alacaklılarına karşı ortaklardan biri veya birkaçının sorumluluğunu sınırlandırır. Diğer ortakların da sorumlulukları belirli bir sermayeyle sınırlandırılır.

2024 yılı vergi oranları değişiklikleri 2024 yılının başında yayımlandı. Buna göre limited ve anonim gibi ticaret şirketleri üzerinden ödenen verginin adı “Kurumlar Vergisi”, şahıs şirketleri üzerinden ödenen verginin adı “Gelir Vergisi” oldu. Güncel 2024 vergi oranları için aşağıdaki tabloya göz atabilirsiniz:

Yatırım yapacağınız şirketleri belirlerken temel analizleri hakkında detaylı bilgi sahibi olmak isterseniz Gedik Yatırım’ın deneyimli ekibine danışabilir, Türkiye’ye yayılan 50’ye yakın şubemizden birine uğrayabilir ya da Gedik Yatırım Hızlı Hesap uygulamasını indirerek dilediğiniz yerden bir yatırım hesabı açabilirsiniz. 

Kaynakça

• https://www.altso.org.tr/hizmetlerimiz/sicil-islemleri/tescil-islemleri/sermayesi-paylara-bolunmus-komandit-sirket-islemleri/
• https://www.turmob.org.tr/sirkuler/detailPdf/c2259e8c-95dc-446d-a22c-9659c5dc53f2/anonim-ve-limited-sirketlerin-en-az-sermaye-tutarlari-1-ocak-2024-tarihinden-itibaren-artiriliyor
• https://ticaret.gov.tr/data/5d3e935313b87607d8feeffc/rehber_Tr.pdf
• https://legal.com.tr/blog/genel/ttk-bakimindan-sahis-sirketlerinin-temel-ozellikleri/
• Vergi oranları