PİYASA VERİLERİ

Son Değer

Değişim

*Veriler, 15 dakika gecikmeli olarak gelmektedir. Borsa İstanbul seans saatleri içerisinde veriler temin edilmekte olup Borsa İstanbul'un kapalı olduğu gün ve saatlerde son işlem gününün kapanış verisi yansıtılmaktadır.

BIST 100

Loading
Gedik Yatırım'da Hesap
Açmak Çok Kolay!

İstediğiniz yerden, istediğiniz zaman şubeye gitmeden, beklemeden görüntülü görüşme ile kolayca hesap açabilirsiniz.

Bizi Tanıyın

Yatırımcı Rehberi

TR
EN

Varlık Fonu Nedir? Türkiye Varlık Fonu Ne İş Yapar?

Varlık Fonu Nedir? Türkiye Varlık Fonu Ne İş Yapar?

Yayınlanma Tarihi: 13.02.2024


İnsanlar gibi ülkelerin de birikimleri vardır. Bu birikimlerin değerlendirilerek çoğaltılması için ülkeler de çeşitli yatırım araçlarını kullanabilir. Bu yatırım araçlarının kullanıldığı fonlara varlık fonu adı verilir. Varlık fonu hükümetlerin sahip olduğu ve farklı amaçlarla yatırım yapılan bir para havuzu olarak düşünülebilir. Bunu bir ülke için dev bir tasarruf hesabına benzetmek mümkün ancak birikim olduğu yerde durarak değer kaybedebilir. Bunun yerine aktif olarak hisse senetleri, tahviller, gayrimenkuller ile diğer finansal varlıklara yatırım yapılarak değerlendirilir. Bu bir devlete birçok fayda sağlayarak varlık fonunu ulusal ekonomi için önemli bir araç hâline getirebilir. Peki ülkeler için varlık fonu nedir ve ne gibi işleyiş prensipleri bulunur detaylı olarak inceleyelim.

Varlık Fonu Nedir? Varlık Fonu İşleyiş Prensipleri

Varlık fonu devletlerin ekonomik stabilizasyonu için idealdir. Çeşitlendirilmiş bir varlık portföyüne sahip ülkeler düşen petrol fiyatları veya doğal afetler gibi durumların neden olduğu ekonomik şoklara karşı halkını koruyabilir. Hükümetin ülkenin ekonomisiyle ilgili zor zamanlarda kullanabileceği bir fon kaynağı sağlayabilir. Varlık fonunu değerlendiren hükümetler zaman içinde bu değeri artırarak gelecek nesil vatandaşlar için bir gelir kaynağı oluşturabilir. Sosyal programlar, altyapı projeleri veya sağlık hizmetleri gibi servislerin finansını karşılayarak yeni nesillere güvenli bir gelecek oluşturabilir.

varlık fonu

Varlık fonu ülkelerin kalkınmasını teşvik eder. Ekonomik büyüme ve istihdam yaratmak için yerel projelerle endüstrilere yapılan yatırımlar sayesinde ülkenin sanayisi gelişir. Varlık fonu şirketleri aracılığı ile yapılan yatırımlar hisse senedi, tahvil, gayrimenkul, altın gibi yatırım araçları olabilir. Varlık fonu şirketleri devlete ait, uzun vadeli yatırım perspektifine sahip, profesyonel kuruluşlardır.

Varlık Fonu Ne İşe Yarar?

Varlık fonları genellikle petrol veya doğal gaz gibi çeşitli kaynaklardan elde edilen fazla gelirle finanse edilir. Bununla birlikte bazı ülkeler döviz rezervleriyle de varlık fonuna katkıda bulunabilir. Varlık fonunun yararları türlerine göre çeşitlenebilir. Türlerine göre oluşturulan fonlardan bazıları şöyle olabilir:

 

  • İstikrar fonları: Ekonomiyi şoklardan korumaya odaklanır.
  • Kalkınma fonları: Ekonomik büyümeyi teşvik etmek için sektörel yerel projelere yatırım yapar.
  • Emeklilik rezerv fonları: Emeklilere gelecekte gelir sağlamak için yatırım yapan fonlardır.

 

Fonlar temel olarak ülkelerin ekonomisini çeşitlendirerek gelecek nesiller için gelir kaynağı oluşturur. Böylelikle tek bir kaynağa olan bağımlılığı azaltarak alternatif üretim yollarını geliştirir. Ayrıca önemli projeleri finanse ederek istihdam yaratabilir. Bununla birlikte varlık fonunu yöneten şirketlerin karşı karşıya olduğu bazı zorluklar da bulunur. Bu zorluklardan en önemlisi şeffaflık ve hesap verebilirliktir. Genel olarak bu büyük havuzların yönetimiyle yatırım stratejileri konusunda her zaman farklı fikirler olabilir. Varlık fonlarının hangi amaçlarla kullanıldığı da şeffaflık gerektiren bir diğer unsurdur.

Dünya Genelinde Büyük Varlık Fonları Listesi

Dünya genelinde birçok büyük varlık fonu şirketi var. Global SWF’nin raporuna göre 2023 yılında Türkiye’nin 22 milyar dolar ile 48. sırada olduğu varlık fonu listesinin ilk 10’u şöyle:

 

Sıra

Fon

Ülke

Kuruluş Yılı

Büyüklük (milyar $)

1

CIC

Çin

2007

1,351

2

NBIM

Norveç

1997

1,145

3

ADIA

BAE – Abu Dabi

1967

993

4

SAFE IC

Çin

1997

980

5

KIA

Kuveyt

1953

769

6

GIC

Singapur

1981

690

7

PIF

Suudi Arabistan

1971

620

8

HKMA EF

Çin – HKSAR

1993

500

9

NSSF

Çin

2000

474

10

QIA

Katar

2005

450

 

Türkiye Varlık Fonu Tarihçesi ve Kuruluş Amacı

Türkiye Varlık Fonu (TVF) 26 Ağustos 2016 tarihinde kuruldu. Fonun kuruluş kararı 6741 sayılı Kanun ile resmileşti. Fonun Cumhurbaşkanlığına bağlanması 2018 yılının 10 Temmuz günü gerçekleşti. Kuruluş amaçları arasında finansal enstrüman çeşitlendirilmesi derinliğine katkı sağlanması, Türkiye içinde kamuya ait varlıkları ekonomiye kazandırılmasıyla dış kaynak temin etmek gibi görevler bulunuyor. Türkiye Varlık Fonu’nda 7 farklı sektörden 30 şirket bulunuyor. Bunun yanı sıra portföyünde 2 lisans ve taşınmazlar da yer alıyor. Bir kalkınma fonu olan TVF’nin odak noktasında değer yatırımı bulunuyor. Fon değer yarattığı şirketlerden gelir elde eder, böylelikle kendi finansmanını sağlar. Bununla birlikte Türkiye’nin vizyona sahip projelerinde sermaye desteği oluşturmak için de çalışır. Fonun günümüzdeki amaçları arasında yatırımları sayesinde farklı sektörlerdeki bölgesel - küresel liderler çıkmasına destek olmak, finansal piyasaların iyileşmesi için katkı sağlayarak yeni nesillere ekonomik açıdan güçlü bir ülke bırakmaktır.

hesap açmak çok kolay!

Hesabınızı dilediğiniz yerden dakikalar içinde açın, tüm yatırım işlemlerinizi kolayca gerçekleştirin.

Türkiye Varlık Fonu İştirakleri

Türkiye Varlık Fonu’nda farklı sektörlere ait çeşitli iştirakler bulunur. Portföyü oluşturan sektörler arasında en büyük yüzdelik dilim Finans şirketlerinindir. Portföydeki yüzdelik olarak en küçük iştirak ise nakit karşılığı şans oyunları; at yarışı düzenleme ve bahis kabul etme ile ilgili lisanslardır.

TVF'nin Finans Sektöründeki İştirakleri

Türkiye Varlık Fonu’nun porföyünde Türkiye’nin büyük ölçekli üç kamu bankası bulunur. Bu bankaları ve diğer iştirakleri aşağıdaki tabloda inceleyebilirsiniz:

 

Şirket

Kuruluş Yılı

Fon sahiplik oranı

T.C. Ziraat Bankası AŞ

1863

%100

Türkiye Halk Bankası AŞ

1938

%91.5

Türkiye Vakıflar Bankası TAO

1954

%74.8

Borsa İstanbul AŞ

2012 (1985-İMKB)

%80.6

Türkiye Sigorta AŞ

1957

%81,10

Türkiye Hayat ve Emeklilik AŞ

1991

%98.61

Türkiye Katılım Sigorta AŞ

2023

%100

Türkiye Katılım Hayat AŞ

2023

%100

TVF Finansal Yatırımlar AŞ

2020

%100

 

TVF portföyünde ağırlıklı olarak aktif büyüklüğe göre Türkiye’nin üç büyük kamu bankası ile Borsa İstanbul yer alıyor. Portföyde ayrıca kamu sigorta şirketlerinin birleşimi ile oluşturulan Türkiye Sigorta ile emeklilik, katılım ve hayat sigorta şirketleri de bulunuyor.

TVF'nin Ulaştırma ve Lojistik Sektöründeki İştirakleri

TVF portföyündeki lojistik ve ulaştırma şirketleri toplam portföyün %9,72’lik kısmını oluşturur. Bu iştirakler fonun uzun vadede Türkiye’nin sektöre yönelik ihtiyaçlarını planlamak için oluşturulur. TVF’nin ilgili sektöründe bulunan şirketlerini aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:

 

Şirket

Kuruluş Yılı

Fon sahiplik oranı

Türk Hava Yolları AŞ

1933

%49,12

Posta ve Telgraf Teşkilatı AŞ

1840

%100

TCDD İzmir Liman İşletmesi

1875

%100

 

TVF'nin Enerji Sektöründeki İştirakleri

Enerji sektörüne ait yatırımlar TVF portföyünün %12,4’ünü oluşturur. Bu yatırımlara ait tabloyu aşağıda görebilirsiniz:

 

Şirket

Kuruluş Yılı

Fon sahiplik oranı

Boru Hatları İle Petrol Taşıma AŞ

1974

%100

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı

1954

%100

TVF Enerji

2020

%100

TVF Rafineri ve Petrokimya Sanayi ve Ticaret AŞ

2020

%100

TVF AEL Elektrik Üretim San. ve Tic. AŞ

2020

%100

 

TVF'nin Teknoloji ve Telekomünikasyon İştirakleri

Türkiye Varlık Fonu’nun yatırım yaptığı sektörler arasında %4,36’lık pay ile teknoloji ve telekomünikasyon şirketleri de var. Bu şirketleri aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:

 

Şirket

Kuruluş Yılı

Fon sahiplik oranı

Turkcell İletişim Hizmetleri AŞ

1994

%26,2

Türksat Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme AŞ

2004

%100

Türk Telekomünikasyon AŞ

1995

%61.68

TVF Bilgi Teknolojileri İletişim Hizmetleri Yatırım San. Tic. AŞ

2020

%100

TVF Teknoloji Yatırımları AŞ

2023

%100

Türkiye Teknoloji Fonu

2023

%100

TVF'nin Madencilik ve Demir-Çelik Sektörü İştirakleri

TVF’nin madencilik ve demir-çelik iştiraklerine dair pay %0,39’dur. Şirketleri aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:

 

Şirket

Kuruluş Yılı

Fon sahiplik oranı

Kardemir Karabük Demir Çelik Sanayi ve Ticaret AŞ

1937

%4.41

Türkiye Maden Sanayi ve Ticaret AŞ

2020

%100

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü

1935

%100

TVF'nin Finansman Kaynakları

6741 Sayılı Kanun TVF’nin yatırım araçları ve finansman kaynaklarını da belirler. Kanuna göre fonun kaynakları Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından ilgili kapsam ve programlar dahilinde Türkiye Varlık Fonu’na devrine karar verilen kuruluşlar ve varlıkları ile nakit fazlasını kapsar. Bununla birlikte Cumhurbaşkanı tarafından TVF’ye aktarılmasına karar verilen gelirler ve varlıklar ilgili fonun finansman kaynakları arasında yer alır. Bu gelir ve varlıkların yanı sıra TVF yurt içi, yurt dışı sermaye piyasalarından elde edilen yatırım fonlarından ve devlet tahvillerinden de kaynak sağlar. Devletin diğer iştiraklerinde olan kamu ve Hazineye ait paylar ile Cumhurbaşkanı tarafından TVF’ye aktarılmasına karar verilen miktarlar da fon finansman kaynakları arasındadır.

TVF'nin Yatırım Stratejileri

Türkiye Varlık Fonu portföyündeki varlıkların performansı sürekli olarak takip edilir. Bu varlıklar için çeşitli programlar oluşturularak değerlerinin artırılması yönünde stratejiler uygulanır. Türkiye Cumhuriyeti’nin cari açığını azaltarak tasarruf bazını artıracak yatırımlara sermaye desteği sağlamak da TVF’nin uzun vadeli stratejileri arasındadır. Portföydeki şirketlerin küresel rekabet ortamında güçlenmesini sağlayan yatırımlar, finansal piyasalardaki derinlik ve çeşitliliğe odaklı stratejilerle portföy şirketlerine yatırımlar artırılır. Fonun üzerindeki sorumluluklar ve uygulamalarında dört temel değere odaklanılır. Bu dört temel değer şunlardır:

  • Ulusa hizmet sağlayarak değer yaratmak
  • Hesap verebilirlik, yönetim ve denetim şeffaflığı
  • Disiplin ve profesyonellik içinde sürdürülen takım çalışması gerçekleştirmek
  • Sonuca yönelik hedeflere odaklı olmak

TVF Yapılanması ve Denetim Mekanizması

TVF yönetimi bir başkan, bir başkan vekili, 5 yönetim kurulu üyesi ve komitelerden oluşur. Fonun yönetimi Cumhurbaşkanı tarafından gerçekleştirilir. Türkiye Varlık Fonu Anonim Şirketi 6362 sayılı Kanun kapsamındaki kurumsal yönetim ilkelerine uyum gösterir. İlgili Kanun’a göre Türkiye Varlık Fonu ile fon bünyesinde kurulan alt fonlar bağımsız denetime tabidir. Ana şirketle alt kuruluşların bağımsız denetimden geçmiş yıllık mali tabloları ile faaliyetlerinin denetimi Cumhurbaşkanı tarafından görevlendirilen kişilerce bağımsız denetim standartları çerçevesinde yapılır. Bu görevlendirmede sermaye piyasaları, finans, ekonomi, maliye, bankacılık ve kalkınma alanlarında uzman en az üç merkezi denetim elemanı sorumlu kılınır. Denetimler her yıl ağustos ayı sonuna kadar raporlanarak Cumhurbaşkanına sunulur.

 

TVF şirketi, bağlı alt şirketler ile fon bünyesinde kurulan fonların önceki yıla ait mali tablolarıyla faaliyet raporları her yıl ekim ayında Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu tarafından hazırlanır. Bu raporlar Cumhurbaşkanlığı tarafından gönderilen denetim raporları üzerinden görüşülerek incelenir.

Varlık Fonu’nda Devir Ne Anlama Gelir?

Varlık Fonu yönetiminde veya sahipliğindeki bir değişiklik, fondaki devir anlamına gelir. Varlık fonunun devri genellikle hisse senedi veya varlık satın alımı, satışı ve devri gibi işlemleri kapsar. Bu devirler fonun stratejik hedeflerinde veya portföy bileşiminde değişiklik anlamına gelebilir. Yasal prosedürler çerçevesinde sürdürülen devir işlemleri için tüm taraflar arasında anlaşma sağlanması önemlidir. Varlık fonu devri performans, yönetim ve gelecekteki potansiyeller üzerinde etkili olabilir. Bu nedenle dikkatle incelenmesi ve değerlendirilmesi gerekir.

Varlık fonunda gerçekleştirilecek devir işleminin yönetimi ile ilgili yatırımcıların da bilgilendirilmesi önemlidir. Portföyün verimli şekilde yönetilmesi ve yatırımcıların haklarının korunması noktasında şeffaflığın yanı sıra uzmanlardan destek alınması da gerekir. Varlık fonu devre karışık prosedürel süreçler içerir. Dolayısıyla hem yasal hem de güvenlik gerekliliklerin uyumlu şekilde düzenlenmesi önemlidir.

Varlık Fonu'nda Devir Sebepleri Nelerdir?

Varlık Fonu’na devir ile ilgili birçok farklı sebep bulunur. Genellikle şirket birleşmeleri, satın alımlar veya hisse devirleri ana sebeplerdir. Şirketler, büyüme stratejileri doğrultusunda varlık fonlarını devredebilir veya devralabilir. Bununla birlikte şirketin iflası durumunda da varlık fonları devredilebilir. Bu işlemler hissedarların onayı ve ilgili yasal süreçlerin tamamlanmasını gerektirir. Bu süreçlerde hukuk firmaları, finansal danışmanlar ve denetim firmaları görev alır.

 

Varlık fonunun devri ile ilgili temel sebepleri şöyle sıralamak mümkün:

  • Fon yöneticilerinin yatırım stratejisi değişikliği nedeniyle mevcut varlıkları değiştirmesi. Bu genellikle risk profili veya getirilere ait hedefler değiştiğinde gerçekleştirilir.
  • Varlık fonunun performansının beklenenin altında seyretmesi, yatırımcıların beklentilerini karşılamıyor olması da devredilmesine neden olur.
  • Büyüme veya portföyde daha fazla çeşitlendirme amacıyla daha fazla fon satın alınması veya birleştirilmesi de devir sebepleri arasında yer alır.

 

Varlık fonları ülkeler için geleceğe güvenle bakabilmenin anahtarıdır. Olası kriz durumlarında ülke ekonomisinin var olan dalgalanmadan minimum şekilde etkilenmesi bu fonlarla sağlanır.

 

Kaynaklar

https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6741&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5

https://www.tvf.com.tr/biz-kimiz/yonetim/yonetim-kurulu

Global SWF

 

İnternet sitemizde yapılan bu paylaşımlar, yalnızca bilgilendirme amaçlı olup herhangi bir şekilde yatırımcılara telkinde bulunma, yatırımcıları yönlendirme yahut yatırımcılara kar/zarar vaadi verme şeklinde yorumlanamaz.

Youtube'da Gedik Yatırım

@gedikyatırım

Tek Fon ile Dev Şirketlere Yatırım Nasıl Yapılır?

ABONE OLUN

İlginizi Çekebilecek Yazılar

BİZİ TAKİP EDİN

© 2023 Gedik Yatırım Menkul Değerler AŞ. Tüm Hakları Saklıdır.