BIST 100
Gig ekonomisi geleneksel tam zamanlı çalışanlar yerine projeye dayalı olarak çalışan serbest meslek sahipleri ve bağımsız yüklenicilere ağırlık veren bir işgücü piyasasıdır. Tanım olarak freelancer, danışman, bağımsız yüklenici ve geçici sözleşmeli işçiler gibi birçok farklı iş düzenlemesini kapsar. Bu yazımızda gig ne demek detaylı olarak inceleyip freelancer çalışma sistemi ile farklarına ışık tutuyoruz. Şimdi gig ekonomisi nedir ve bu sektöre ne tür yatırımlar yapılabilir, biraz daha detaylı inceleyelim.
Gig ekonomisi, kısa dönem bağımsız çalışanların ve geçici pozisyonların yaygın olduğu serbest piyasa sistemine verilen isimdir. Geleneksel literatürde bir müzisyen veya grubun canlı performansı olarak tanımlanan gig nedir ve modern iş hayatına nasıl entegre edilmiştir daha yakından bakalım. Modern iş dünyası büyük bir ekosistem ise çalışanlar bu ekosistemin canlı performans gerçekleştiren bölümüdür. Birbirinden farklılaşan çalışma şekilleri de farklı birer canlı performans olarak düşünülebilir. Gig de bir şirkete bağlı olmadan çalışan insan grubunun performansıdır. Gig serbest çalışmanın bir şekli olarak kısa vadeli, esnek bir iş veya proje anlamına gelir. Bu tanımlamada serbest çalışan, ofis mesai saatlerinden ve lokasyondan bağımsız kişidir. Bu kişilerin yarattığı ekonomiye de gig ekonomisi adı verilir.
Gig economy nedir sorusunun yanıtını araştırıyorsanız sıklıkla freelance sistemi ile karıştırıldığını görebilirsiniz. Freelancer’lar ve gig’ler bağımsız yükleniciler olarak çalışırlar ve hizmetlerini müşterilere proje bazında sunarlar ancak işlerinin kapsamı ve çalışma biçimleri önemli ölçüde farklılık gösterir.
Freelancer’lar genellikle haftalar, aylar ve hatta yıllar süren uzun vadeli, proje bazlı çalışmalarla meşgul olurlar. Müşterilerle sürekli ilişkiler kurarlar ve aynı anda birden fazla proje üzerinde çalışabilirler. Öte yandan gig çalışanları kısa vadeli, işlemsel görevleri çok az veya hiç süreklilik beklentisi olmadan gerçekleştirme eğilimindedir. Geçici görevleri ellerindeki iş boyunca sürer. Freelancer’lar ile gig çalışanlar arasındaki bir diğer ayrım, sahip oldukları bağımsızlık derecesinde yatmaktadır. Freelancer’lar programlarını belirleyip, ücretlerini müzakere ederek işlerini sıfırdan kurarken esnek çalışanlar platform çerçevesinde faaliyet göstererek kendilerini fırsatlarla buluşturmak için ona güvenirler. Gig çalışanları esneklik ve çeşitliliğin tadını çıkarır ancak gelir fırsatları platformun yapısına ve çalışana olan talebe bağlıdır.
Yapay zeka ve esnek çalışma modelleriyle gig ekonomisi son zamanlarda sılıkla karşımıza çıkan bir terim. Gig ekonomi, hem işçiler hem de işverenler için faydalı ve sürdürülebilir bir model sunuyor. Gelecekte daha fazla insanın bağımsız çalışmayı tercih edeceği ve şirketlerin proje bazlı uzmanlardan yararlanacağı düşünülüyor.
Gig ekonomi esnekliği ve yeni iş imkanlarıyla dikkat çekse de düzenleme ve çalışan koruma gibi etik endişelerin gölgesinde kalıyor. Tüm bu endişeler, gig ekonomisinin sürdürülebilirliğini ve adil bir işgücü piyasası oluşturma potansiyelini sorguluyor.
Gig ekonomisi, sadece geleneksel iş-işçi ilişkisinin sınırlarını aşan yeni bir çalışma şekli değil, aynı zamanda etik ve sosyal açıdan önemli bir dönüşümü de beraberinde getiren bir sistemdir. Bu dönüşüm, tüm paydaşların (hükümetler, platformlar, çalışanlar ve sivil toplum) katılımı ve iş birliği ile adil ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmelidir.
Dünyadaki çalışan nüfusun üçte birini oluşturan ve önümüzdeki beş yıl içinde brüt hacmin 500 milyar dolara ulaşması beklenen esnek çalışma modelinin birçok farklı avantajı ve dezavantajı bulunur.
Araştırmalara göre gig modeliyle çalışan bireylerin %79'u geleneksel işlerde çalıştıklarına göre daha memnun. Bunun en önemli nedeni gig avantajlarında gizli:
Esnek ekonominin tonlarca artısı olmasına rağmen, işi zorlaştıran birkaç eksisi de yok değil. Birçok kişinin bu çalışma metodunu tercih etmemesinin en önemli nedenlerini ise şöyle sıralayabiliriz:
İş piyasaları açısından gig ekonomisinin avantajları şöyle sıralanabilir:
İş piyasaları açısından gig ekonomisinin bazı dezavantajları da vardır:
Gig ekonomisi, yapay zeka teknolojileri ve hibrit çalışma modellerinin benimsenmesi ile birlikte değişiyor. Bu değişim, esnekliği ve güvenceyi korumak için ise bazı adımlar gerekiyor:
Küresel ve yeni ekonomi modelleri ile sektördeki şirketlerin yatırım açısından değerlendirilmesi de önem taşır. Geleceğin iş modellerine olumlu bakan şirketleri öğrenmek, yatırımınızı doğru şekilde yaparak pozitif tarafta kalmak için önemli.
En değerli yapay zeka hisselerini öğrenmek için yazımızı okuyabilirsiniz.
İnternet sitemizde yapılan bu paylaşımlar, yalnızca bilgilendirme amaçlı olup herhangi bir şekilde yatırımcılara telkinde bulunma, yatırımcıları yönlendirme yahut yatırımcılara kar/zarar vaadi verme şeklinde yorumlanamaz.
© 2023 Gedik Yatırım Menkul Değerler AŞ. Tüm Hakları Saklıdır.