Bütçe Nedir? Bütçe Yönetimi Nasıl Yapılır?

Yolculuklarda başlangıç noktasından varışa kadar geçen süre, hangi yolu ve aracı kullandığınıza bağlı olarak değişebilir. Hedeflediğiniz varış noktasına ulaşmak için bir strateji oluşturur ve bu plandan ayrılmadan devam edersiniz. Finansal hedeflere ulaşırken de bir strateji oluşturmak önemlidir. Hükümetlerden işletmelere ve herhangi bir gelir düzeyindeki bireylere kadar herkes gelir - gider tahminlerini yapmak durumundadır.

Bütçe herhangi bir finansal girişimin başarısını büyük ölçüde artırabilirken var olan finansal dengeyi korumayı sağladığı için de önemlidir. Bütçe hacmi büyüdükçe planlaması da zorlaşabilir. Bununla birlikte sadece kaynakları ayırmak, hedef belirlemek, sonuçları ölçmek ve olasılıkları planlamakla yapılan bütçe yönetimi küçük veya büyük hacimli kurumların ve bireylerin vazgeçilmezidir. Siz de doğru şekilde planlayarak uyguladığınız bütçeden tasarruf ederek kendi yatırımlarınızı oluşturabilirsiniz. Gelin bütçe ne demektir, nasıl hazırlanır ve planlaması nasıl yapılır, hep beraber detaylı olarak inceleyelim.

Bütçe, sözlükte devletin, kuruluşların, aile veya bireylerin gelecekteki belirli bir süre için tasarladığı gelir ve giderlerin tümü olarak tanımlanır. Kişi, kurum ve devletler belirlenen dönem içindeki gelir ve giderlerin organizasyonu ve takibi ile finansal planlamalarını uygulamaya koyar. Böylelikle parayı nasıl harcayacaklarını ve ne kadar tasarruf edileceğini belirleyebilirler. En basit tanımıyla bütçe finansal stabilite veya bir hedef için tasarlanan ve uygulanan bir yol haritasıdır.

Bütçe nedir sorusunu finansal terminoloji anlamında da yanıtlamak mümkündür. Bütçe terminolojik olarak bir malın diğeri ile değiştirilmesi sırasında yapılan takası ortaya koyan mikro ekonomik bir kavram olarak açıklanabilir. Yapılan takasın nihai sonucu açısından fazla bütçe kârların beklendiği, dengeli bütçe gelirlerle giderlerin eşit olmasının beklendiği ve açık bütçe de giderlerin gelirleri aşacağı anlamına gelir ve bütçenin bir birey, aile veya şirket için tasarlanmış olması fark etmeksizin geçerlidir.

Çoğu insan paralarının her ay nereye gittiğini görmenin bir yoluna ihtiyaç duyar. Bir bütçe, mali durumunuz üzerinde daha fazla kontrol sahibi hissetmenize ve hedefleriniz için para biriktirmenizi kolaylaştırabilir. İşin püf noktası, sizin için işe yarayan mali durumunuzu takip etmenin bir yolunu bulmaktır. Aşağıdaki adımlar bir bütçe oluşturmanıza yardımcı olabilir:

1. Gelirlerinizi Belirleyin: Maaşınız, ek gelirler ve diğer tüm gelir kaynaklarını içeren aylık net gelirinizi hesaplayın.
   
2. Giderlerinizi Listeleyin: Zorunlu giderler (kira, kredi, fatura, sigorta, ulaşım, yiyecek) ve isteğe bağlı harcamalar (eğlence, tatil, dışarıda yemek) olmak üzere harcamalarınızı kategorilere ayırın.
   
   
3. Harcamalarınızı Takip Edin: Harcamalarınızı düzenli olarak kaydedin. Bunu yapmanın en kolay yolu, bir bütçe takip uygulaması veya bir elektronik tablo kullanmaktır.
   
   
4. Tasarruf Hedefleri Belirleyin: Kısa vadeli ve uzun vadeli tasarruf hedefleri belirleyin. Örnek olarak, acil durum fonu oluşturma, tatil birikimi yapma veya emeklilik için tasarruf etme gibi hedefleri verebiliriz.
   
   
5. Bütçe Planı Oluşturun: Gelirlerinizi ve giderlerinizi karşılaştırarak belirli bir süre için (genellikle aylık) bir bütçe planı oluşturun. Gelirinizin harcamalarınızı karşılayıp karşılamadığını kontrol edin.
   
   
6. Harcamaları Kontrol Altında Tutun: Gereksiz harcamalardan kaçının. İsteğe bağlı harcamalarınızı azaltarak bütçenizi dengeleyin.
   
   
7. Düzenli Olarak Gözden Geçirin: Bütçenizi ve harcamalarınızı düzenli olarak gözden geçirin.
   
   
8. Esnek Olun: Beklenmedik harcamalar veya gelir değişiklikleri olduğunda bütçenizi ayarlamaya hazır olun.
   
   
9. Otomatik Ödemeler ve Tasarruflar: Mümkünse, faturalarınızı otomatik ödeme talimatı ile ödeyin ve tasarruf hesaplarına otomatik para aktarımı yapın.
   
   
10. Profesyonel Yardım Alın: Eğer bütçe yönetimi konusunda zorluk yaşıyorsanız, bir finansal danışmandan yardım almayı düşünebilirsiniz.

Bütçe yönetimi yapmak hedefe yönelik çaba ve disiplin gerektirir. Oluşturulan bütçenin uygulanması, izlenmesi ve gerektiğinde düzeltilmesi için bütçe yönetimi yapmak önemlidir. Yapılan bütçenin doğru şekilde uygulanması ve sürekli olarak kontrol edilmesi bütçe yönetiminin işidir. Bütçe yönetimi yaparken hedeflediğiniz miktarı, harcama stratejinizi kontrol etmeniz gerekir. Böylelikle finansal sağlığı koruyup geliştirebilirsiniz.

Bütçe yönetimi yaparken uyguladığınız harcama stratejisinin, hedeflerinize uyumlu olup olmadığını kontrol etmeniz gerekir. Büyük şirketlerden bireysel hesaplara kadar her bütçede bu kontrolün yapılması, stratejinin hedefe uygun olup olmadığının belirlenmesi açısından önem taşır. Bütçe yönetimi belirli bir zaman dilimi içinde değil, sürekli olarak yapılması gereken bir uygulamadır.

Bütçe yönetimi yapmanın faydalardan bazılarını şöyle listelemek mümkün:

• Finansal Kontrol Sağlar: Bütçe yönetimi sayesinde gelir ve giderlerinizin farkında olursunuz, harcamalarınızı takip ederek kendi mali disiplininizi netleştirebilirsiniz.
  
  
• Tasarruf Yapmanıza Yardımcı Olur: Hedefe yönelik olarak, bütçenizden belli bir miktarı düzenli olarak biriktirmek ve tasarruf yapmak için ideal bir yöntemdir. Bununla birlikte acil durumlar için de bir fon oluşturmanızı sağlar.
  
  
• Borçları Yönetir ve Azaltır: Bütçe yönetimi sayesinde borç ödemelerinizi planlı bir şekilde yapabilir ve böylelikle faiz maliyetlerini düşürerek kredi notunuzu yükseltebilirsiniz.
  
  
• Finansal Hedeflere Ulaşmayı Kolaylaştırır: Belirlediğiniz kısa ve uzun vadeli hedefler için stratejiler geliştirebilirsiniz. Ev almak, tatil yapmak veya emeklilik için birikim gibi hedeflere daha rahat ulaşabilirsiniz.
  
  
• Stres ve Kaygıyı Azaltır: Finansal belirsizlikler en önemli stres nedenidir. Mali durumunuzun dengede olması kendinizi daha güvende hissetmenizi sağlar. Bütçe yönetimi, finansal planlama ve kontrol kaygılarınızı azaltır.

Kişisel bütçe oluşturmak ve bunun yönetimi bireylerin finansal dengeleri açısından önemlidir. Şirketler için bütçe planlaması, finansal performansı optimize etmek ve stratejik hedeflere ulaşmak için kritik bir süreçtir. Şirketler için etkili bir bütçe planlaması şöyle yapılır:

• Hedefler: Şirketin büyüme, pazar genişletme, yeni ürün geliştirme gibi yöntemlerle uzun vadeli hedeflerinin belirlenmesi ve gelir artışı, maliyet düşürme, kar marjı iyileştirme gibi finansal hedeflerinin tanımlanması
  
  
• Analiz: Geçmiş yıllara ait gelir - gider tablolarının, bilanço ve nakit akışlarının incelenerek trendlerin, maliyet yapısının ve kar marjlarının analiz edilmesi
  
  
• Gelir Tahminleri: Gelecekteki satışların geçmiş verilere dayalı olarak tahmini. Bununla birlikte faiz geliri, yatırım ve diğer yan gelirlerin tahmin edilmesi
  
  
• Gider Tahminleri: Kira, maaş, sigorta gibi sabit ve üretim, pazarlama harcamaları gibi değişken maliyetlerin tahmini
  
• Hesaplama: Beklenen nakit girişi ve gerekli harcamaların hesaplanması
  
  
• Bileşenler: Departman bütçeleri oluşturulması ve merkezi bütçeyle tutarlı şekilde uyumlandırılması
  
  
• Onay: Gelir - gider, bilanço ve nakit akış tablolarının hazırlanması, ilgili birimlerce onaylanması
  
  
• İzleme - Değerlendirme: Bütçenin gerçek performansla uyumunun takibi, raporlanması ve gerekli düzenlemelerin yapılması

Bütçe hedefi, belirli bir zaman diliminde (genellikle bir yıl) ulaşılması planlanan mali hedefleri ifade eder. Hedefler, gelir, gider, tasarruf, yatırım ve borç gibi finansal kalemlerle ilgili olabilir. Bütçe hedefleri, hem bireyler hem de şirketler için finansal planlamanın ve yönetiminin önemli bir parçasıdır. Bütçe hedefi yapmak gelir ve giderlerin kontrol altına alınmasını sağlayarak mali disiplini artırır. Hedef doğrultusunda belirlenen stratejiler sayesinde tasarruf yapılır, borçlar ödenir veya yatırım yapma fırsatı doğar. Uzun vadeli stratejik planlar bütçe hedefleri sayesinde kolaylaşır. Finansal hedeflere ulaşmak için izlenecek yol haritası daha kolay oluşturulur ve geri dönüşleri analiz edilebilir.

Bütçe oluşturma ve uygulama sürecinde yapılan hatalar, finansal hedeflere ulaşmayı zorlaştırabilir ve mali disiplini bozabilir. İşte bu süreçte sıkça yapılan hatalar ve bunlardan nasıl kaçınılacağına dair bazı ipuçları:

Gelirleri aşırı iyimser şekilde tahmin etmek bütçe planlamasının en büyük hatalarından biridir. Kazanç, sabit giderler çıkarıldıktan sonra elde kalan miktar olarak görülmelidir. Bu hatanın çözümü için geçmiş gelir verilerini ve mevcut piyasa koşullarını dikkate almak ve tahminlerde gerçekçi olmak önemlidir.

Bazı giderlerin göz ardı edilmesi veya yanlış hesaplanması sağlıklı finansal planlama yapılmasını engeller. Tüm gider kalemlerinin detaylı şekilde listelenmesi ve her bir kalem için gerçekçi rakamların yazılması önemlidir. Bunu yaparken geçmiş harcama verileri kullanılmalıdır.

Bütçe planlanır ve yönetilirken her zaman her şey düzenli şekilde ilerlemeyebilir. Bazı durumlarda beklenmedik yerlere sürpriz harcamalar yapmak gerekebilir. Bu durumlar için acil bir fon ayırmak önemlidir. Genellikle bu miktar, aylık giderlerin %5 ile 10’u kadar olmalıdır.

Bütçenin düzenli olarak gözden geçirilmesi ve performansın izlenmesi, kurgulanan strateji ve planlama açısından önemlidir. Aylık veya çeyrek dönemlerde bütçeyi gözden geçirerek performans analizi yapılması ve gerekiyorsa düzeltici önlemler alınması finansal dengenin stabil kalmasını sağlar.

Karmaşık finansal durumlarda profesyonel yardım almak önemlidir. Bir finansal danışman veya muhasebeci daha verimli bir bütçe yönetimi yapılmasını sağlar. Yatırımlar için ise profesyonel aracı kurumlar ile çalışmak önem taşır.

Siz de kendi bütçe hedefinizi oluşturup yatırımlarınızdan getiri kazanmak istiyorsanız Gedik Yatırım’da bir hesap açın, çeyrek asrı aşkın deneyimimizden faydalanın.