Merkeziyetsiz Finans (DeFi) Nedir?

Yatırımcı piyasalarının son yıllarda en çok merak edilen konularından biri de DeFi ne demek sorusunun yanıtıdır. Decentralized Finance teriminin kısaltması olan DeFi, merkezi olmayan finans olarak Türkçe’ye çevrilebilir. DeFi sistemi bankalar, brokerlar veya borsalar gibi geleneksel aracılar olmadan çalışan, blockchain teknolojisi üzerine kurulu bir finansal platformdur. Platform finansal işlemleri kolaylaştırmak için anlaşmanın şartları doğrudan koda yazılmış, kendi kendini yürüten sözleşmelerden yararlanır. Bu tanım DeFi coin nedir sorusunu da beraberinde getirir. DeFi coin, merkezi olmayan finans (DeFi) platformları ve uygulamaları içerisinde özel olarak kullanılan bir kripto para türüdür. Coinler, DeFi protokollerinin işleyişinin ayrılmaz bir parçasıdır ve yönetim, stake etme, işlem ücretleri ve ödüller gibi çeşitli işlevlere hizmet edebilir. DeFi coinleri kullanıcıların geleneksel finansal aracı kurumlara ihtiyaç duymadan borç verme, borç alma, ticaret yapma ve faiz kazanma gibi finansal faaliyetlere katılmalarını sağlar.

Merkezi finans ve DeFi karşılaştırmasını aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz:

Merkezi Olmayan Finans (DeFi) aracılar olmadan borç verme, borç alma ve ticaret gibi finansal işlemleri otomatikleştirmek için akıllı sözleşmeleri kullanan blok zinciri teknolojisiyle çalışır. Kullanıcılar, şeffaf ve güvenli bir ağ üzerinde merkezi olmayan uygulamalarla (DApp'ler) doğrudan etkileşim kurar. Fonlar saklama amaçlı olmayan cüzdanlarda saklanır ve kullanıcılara varlıkları üzerinde tam kontrol sağlar. DeFi platformları, merkezi olmayan borsalar, borç verme protokolleri ve getiri çiftçiliği (harvesting) gibi çeşitli hizmetler sunarak daha düşük maliyetler ve daha fazla finansal kapsayıcılıkla finansal hizmetlere küresel erişim sağlar.

Merkezi Olmayan Finans (DeFi), geleneksel finansal ortamı dönüştüren çeşitli kullanım örneklerine sahiptir. DeFi'nin bazı yaygın kullanım örnekleri şunlardır:

• Merkezi Olmayan Borsalar (DEX'ler): Uniswap ve SushiSwap gibi platformlar, kullanıcıların aracılara ihtiyaç duymadan doğrudan kripto para ticareti yapmalarına olanak tanır.
  
  
• Borç Verme ve Borç Alma: Aave ve Compound gibi DeFi protokolleri, kullanıcıların kripto varlıklarını faiz kazanmak için ödünç vermelerine veya ellerindeki varlıklara karşı borç almalarına olanak tanır.
  
  
• Stablecoin'ler: DAI ve USDC gibi kripto paralar, itibari paraya göre istikrarlı bir değer korumayı ve güvenilir bir değişim ortamı sağlamayı hedefler.
  
  
• Yield Farming: Kullanıcılar, yield farming stratejileri aracılığıyla DeFi protokollerine likidite sağlayarak ödüller kazanabilir.
  
  
• Insurance: Merkezi olmayan sigorta platformları, DeFi alanındaki akıllı sözleşme hatalarına ve saldırılarına karşı teminat sunar.
  
  
• Merkezi Olmayan Otonom Organizasyonlar (DAO'lar): DAO'lar, bir topluluk içinde merkezi olmayan yönetim ve karar almaya olanak tanır ve paydaşların protokol değişiklikleri ve teklifleri hakkında oy kullanmasını sağlar.
  
  
• Varlıkların Tokenleştirilmesi: Gayrimenkul, sanat ve emtia gibi gerçek dünya varlıkları, blok zinciri platformlarında tokenleştirilebilir ve bu da likiditeyi ve erişilebilirliği artırır.
  
  
• Sınır Ötesi Ödemeler: DeFi platformları, geleneksel bankacılık sistemlerine olan ihtiyacı azaltarak hızlı ve düşük maliyetli sınır ötesi işlemleri kolaylaştırır.
  
  
• Akıllı Sözleşmeler: DeFi, finansal anlaşmaları otomatikleştirmek ve uygulamak için akıllı sözleşmeleri kullanır ve güvensiz ve güvenli işlemleri garanti eder.

Tüm bu kullanım örnekleri, DeFi'nin finans sektörüne getirdiği çok yönlülüğü ve yeniliği ortaya koyarak, kullanıcılara merkezi olmayan ve şeffaf bir finansal ekosisteme katılım için yeni fırsatlar sunar.

Merkeziyetsiz finans sistemleri de tıpkı geleneksel yatırım enstrümanları gibi birçok avantaj ve dezavantaj içerir. Tüm yönleriyle DeFi avantaj ve dezavantajlarını aşağıdaki başlıklarda detaylı olarak görebilirsiniz.

Merkezi Olmayan Finans (DeFi), geleneksel finansal sistemlere göre çeşitli avantajlar sunar:

• Merkeziyetsizlik: Kullanıcıların, herhangi bir aracı ihtiyacı olmadan, sahibi olduğu varlıklar üzerinde doğrudan kontrolünü sağlar.
  
  
• Erişilebilirlik: İnternet bağlantısı olan herkese açık ve şeffaftır, dolayısıyla finansal kapsayıcılığı teşvik eder.
  
  
• Daha Düşük Maliyetler: Sistemde aracı olmadığı için maliyeti daha düşüktür.
  
  
• Programlanabilirlik: Akıllı sözleşmeler anlaşmaları otomatikleştirir ve uygular. Bu aynı zamanda yeni finansal ürün ve hizmetlerin geliştirilmesini sağlar.
  
  
• Finansal Kapsayıcılık: Banka hesabı olmayan ve yetersiz banka hesabı olan nüfusa finansal hizmetler sağlar.
  
  
• Getiri Fırsatları: Borç verme, stake etme ve getiri çiftçiliği yoluyla daha yüksek getiri fırsatları sunar.
  
  
• Güvenlik: Blockchain teknolojisi ve kriptografik algoritmalar aracılığıyla gelişmiş güvenlik içerir.

Merkezi Olmayan Finans (DeFi) birkaç dezavantaja sahiptir:

• Güvenlik Riskleri: Sistem akıllı sözleşmelerdeki saldırı, hata ve istismarlara karşı savunmasızdır.
  
  
• Düzenleyici Belirsizlik: Net düzenleyici çerçevelerin olmaması yasal zorluklara ve belirsizliklere yol açabilir.
  
  
• Karmaşıklık: Yeni başlayanların anlaması ve etkili bir şekilde kullanması zor olabilir.
  
  
• Volatilite: Kripto para piyasalarındaki yüksek volatilite önemli finansal kayıplara yol açabilir.
  
  
• Ölçeklenebilirlik Sorunları: Yoğun zamanlarda ağ tıkanıklığı oluşabilir, bu da kullanım ücretlerinde artışa neden olur.
  
  
• Sınırlı Tüketici Korumaları: Fonlar kaybolursa veya çalınırsa başvurulacak bir yer yoktur.
  
  
• Teknolojiye Bağımlılık: Güvenilir bir internet bağlantısı ve teknolojik okuryazarlık gerektirir.
  
  
• Likidite Riskleri: Bazı platformlar düşük likiditeden muzdarip olabilir ve bu da işlemleri etkileyebilir.

Piyasaya çıkışından itibaren günümüze kadar olan süreç DeFi’nin büyümeye devam edeceğini gösterir. Bunun en önemli nedeni teknolojik yeniliklere açıklığı ve çeşitli sektörlerde artan benimsenmesidir.

Kullanıcının en önemli beklentisi ise güvenlik önlemlerinin geliştirilmesi ve düzenleyici standartlarda bir netlik oluşturulması. Piyasanın daha verimli hale gelebilmesi için ise farklı DeFi platformlarının kollektif çalışmaya katılma becerisi gösterme yeteneği kazanabilmesi ve küresel finansal erişime açılabilmesi olarak öne çıkıyor.

DeFi’ye yatırım yaparken öncelikle kripto para birimleri ve sistemle ilgili kendinizi eğitmeniz önem taşır. Eğitimi, konuyla ilgili haberleri ve trendleri sürekli olarak takip ederek güncel tutmanız gerekir. Daha sonra güvenilir bir wallet seçmelisiniz.

Önce DeFi wallet nedir sorusunu hemen yanıtlayalım: DeFi cüzdan kripto varlıklarınızı tutabileceğiniz size özel bir anahtardır. Bir sonraki adımda DeFi’de yaygın olarak kullanılan borsalardan kripto para  almalısınız. Satın aldığınız kripto para birimini borsadan DeFi cüzdanına aktarabilirsiniz. Daha sonra çeşitli DeFi platformlarını inceleyerek yatırımlarınızı gerçekleştirebilirsiniz.

Yatırımlarınız ile ilgili tüm işlemlerde Gedik Yatırım uzmanlara danışabilir, konuyla ilgili güncel bilgiler hakkında bize ulaşabilirsiniz.